Από το περιοδικό “Φιλοσοφική Λίθος“, Εκδόσεις ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗ
«Ευλογημένος να είσαι, αν τοποθετώντας τις πέτρες μπορείς να τις στεριώσεις με γέλιο»
Μορύα
Το χαμόγελο, η χαρά, το γέλιο στο μυαλό και στην καρδιά μας είναι αποτυπωμένα ως οι κύριες εκφράσεις της ευτυχίας. Όταν γελά κάποιος, είναι ευτυχισμένος, και όταν είναι ευτυχισμένος, γελά. Τι μας κάνει να θεωρούμε ένα παιδί ευτυχισμένο σε σχέση μ’ έναν ενήλικα, αν όχι το αβίαστο γέλιο του, που συνοδεύεται από την ακόρεστη δίψα του να μαθαίνει και τη συνεχή διάθεσή του να παίζει;
Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες στατιστικές μελέτες πάνω στο θέμα, ένα εξάχρονο παιδί γελά κατά μέσο όρο 300 φορές την ημέρα, ενώ ένας ενήλικας 15. Παλαιότερες στατιστικές έδειχναν μια αναλογία 40 με 18.
Την αλματώδη πτώση της χαράς στο σύγχρονο κόσμο έρχεται να επισφραγίσει μια έρευνα του Γερμανού ψυχολόγου Dr. Michael Titze, ο οποίος λέει ότι στη δεκαετία του ‘50 οι ενήλικες γελούσαν κατά μέσο όρο 18 λεπτά την ημέρα ενώ σήμερα γελούν 4-6 λεπτά την ημέρα.
Ξεκάθαρο το μήνυμα. Ένας κόσμος κουρασμένος, που γερνά γρήγορα, αφύσικα γρήγορα. Ένας κόσμος που δεν θυμάται τα σοφά λόγια του Rritchard: «Δεν σταματάς να γελάς, επειδή γερνάς. Γερνάς, επειδή σταματά να γελάς».
Και ποια είναι η λύση; Μας τη δίνει ο αγαπημένος όλων μας Γιάννης Ρίτσος με απλό και απέριττο τρόπο «Γέλα, καρδιά μου, γέλα. Βρες χρόνο να γελάς, αυτό είναι η μουσική της Ψυχής».
Αν μελετήσουμε την ιστορία της ανθρωπότητας, θα δούμε ότι έχει δοθεί πολύ μεγαλύτερη σημασία σ’ αυτό το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ανθρώπου, το γέλιο, απ’ όσο νομίζουμε.
Οι Ινδιάνοι Ναβάχο τελούσαν και τελούν ακόμη στην παράδοσή τους μια μεγάλη γιορτή για το πρώτο γέλιο του νεογέννητου παιδιού, καθώς το θεωρούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό γεγονός, το οποίο σφραγίζει τη δύναμη της ζωής.
Στην αρχαία Ελλάδα, και ειδικά στη Θεσσαλία και στη Σπάρτη, υπήρχαν οι ναοί του Γέλωτα (παιδί της θεάς Αφροδίτης, όπως ο Πόθος και η Ηδονή), καθώς θεωρούσαν ότι το γέλιο ενίσχυε την ψυχική και πνευματική δύναμη των ανθρώπων, την υγεία και την αρμονία.
Ο Αριστοτέλης θεωρούσε το γέλιο ανθρώπινο προνόμιο, το οποίο επέφερε ένα είδος ψυχικής κάθαρσης, ψυχικού εξαγνισμού με ανώδυνο τρόπο. Σήμερα έχουμε ανακαλύψει ότι ναι μεν το γέλιο δεν είναι μόνο ανθρώπινο προνόμιο (γελάνε οι πίθηκοι και τα τρωκτικά), αλλά παραμένει ως τέτοιο εξαιτίας της δυνατότητας του ανθρώπου να μπορεί να ξεχωρίσει και να χρησιμοποιήσει το γέλιο του με 18 τουλάχιστον διαφορετικούς τρόπους
Ο Ιπποκράτης, αιώνες πριν, πίστευε στη θεραπευτική αξία του γέλιου και τη χρησιμοποιούσε. Αυτή η πεποίθηση χάθηκε με τα χρόνια, αλλά στην εποχή μας βλέπουμε να ξαναγεννιέται ως μέθοδος θεραπείας για τη φυσική και ψυχολογική ισορροπία. Σήμερα λειτουργούν «κλαμπ γέλιου», όπου οι άνθρωποι μαθαίνουν να γελάνε ξανά και να βλέπουν τη ζωή πιο αισιόδοξα, με εντυπωσιακά μερικές φορές αποτελέσματα, ακόμη και στον τομέα της υγείας.
Ο Πυθαγόρας έδινε ιδιαίτερη σημασία στον τρόπο που γελούσαν οι υποψήφιοι μαθητές του. Ήταν ένα από τα κριτήριά του για την είσοδό τους στη Σχολή.
Μέσα στην ιστορία υπήρξε ως μαντική τέχνη η «Γελωτομαντεία», όπου οι μαντείες τελούνταν με βάση το γέλιο και τις χροιές του.
Ο Δημόκριτος ήταν γνωστός ως «ο φιλόσοφος που γελά» και συνέδεε το γέλιο με «το κωμικό της ανθρώπινης φύσης και ζωής». Παρομοίαζε τους ανθρώπους με κόκκους άμμου στη ακτή του απείρου και γελούσε με την ιδέα που είχαν για τον εαυτό τους και τις ασχολίες τους σε σχέση με την πραγματική τους θέση μέσα στο Σύμπαν.
Ο αυτοσαρκασμός είναι κι αυτή μια μέθοδος του ανθρώπου ν’ απαλύνει τις καταστάσεις και να δίνει μια άλλη προοπτική στα πράγματα. Με μια χιουμοριστική προοπτική βλέπει κανείς τις καταστάσεις πιο ρεαλιστικά και λιγότερο απειλητικά. Δημιουργεί επίσης μια ψυχολογική απόσταση και γίνεται πιο αντικειμενικός.
