Πολλοί άνθρωποι νιώθουμε άγχος στην προοπτική του θανάτου. Για τους φιλόσοφους αυτή η αγωνία είναι που οριοθετεί κι οργανώνει την ανθρώπινη ύπαρξη. Αλλά μήπως υποφέρουμε επίσης από άγχος της γέννησης; Εξάλλου, για να πεθάνουμε, προϋποτίθεται ότι πρώτα ήρθε η γέννηση.
Σας έχει τύχει ποτέ να διηγείστε μια ιστορία, και να συνειδητοποιείτε ότι ο ακροατής σας δεν είχε γεννηθεί όταν συνέβη; Η επιστήμη εξετάζει το παράδοξο της γέννησης του σύμπαντος. Πόσο μυστηριώδης είναι, όμως, και η έναρξη, γέννηση, της ζωής ενός ανθρώπου, που από την ανυπαρξία περνά στην ύπαρξη!
Ξεκίνησα να υπάρχω σε κάποιο σημείο του χρόνου. Πιο πριν, για αιώνες, χιλιετίες, δεν υπήρχα. Συνέβησαν σχεδόν άπειρα γεγονότα πριν γεννηθώ. Κι όμως, αυτή η μετάβαση από τη μη ύπαρξη στην ύπαρξη μοιάζει τόσο απόλυτη.
Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι δεν υπάρχει κάποιο ξεκάθαρο σημείο εκκίνησης. Δεν εμφανίστηκα ενήλικας μέσα σε ένα κλάσμα του δευτερολέπτου, από το τίποτα. Αρχικά, ήμουν ένα μόλις κύτταρο μέσα σε μια μήτρα. Αφού γεννήθηκα, δόμησα την προσωπικότητά μου με βάση το περιβάλλον που βρέθηκα.
Γέννηση και Βρεφική Αμνησία
Ένας άλλος παράγοντας που μας δυσκολεύει να κατανοήσουμε τις απαρχές μας είναι ότι δε θυμόμαστε τη γέννησή μας. Το 1905 ο Sigmund Freud ονόμασε αυτό το φαινόμενο «βρεφική αμνησία». Ταυτόχρονα, όμως, η βρεφική περίοδος είναι διαμορφωτική για εμάς. Τότε σχηματίζουμε συνήθειες, μοτίβα, δράσεις κι αντιδράσεις που θα μας ακολουθούν για όλη τη ζωή. Με το να μη θυμόμαστε αυτές τις πρώιμες εμπειρίες, παραμένουμε στο σκοτάδι για τις βασικές αρχές της προσωπικότητάς μας. Δε θα κατανοήσουμε ίσως ποτέ πλήρως τα κίνητρα και τις παρορμήσεις μας. Η γέννηση με κάποιο τρόπο μας αποξενώνει από τον εαυτό μας.
Εξάλλου, η βία που αισθάνεται το νεογνό όταν βγαίνει από την ασφαλή μήτρα της μητέρας του είναι μια εμπειρία της οποίας τα τρομακτικά συναισθήματα αναβιώνουμε – ασυνείδητα – συχνά στη ζωή.
Τελικά, φαίνεται ότι ο θάνατος και η γέννηση μας προξενούν άγχος επειδή μας απομακρύνουν από τα οικεία πράγματα: ο θάνατος μας απομακρύνει από το γνωστό κόσμο, η γέννηση από τον εαυτό μας. (Απόδοση-μετάφραση άρθρου του BigThink από την ομάδα του “Η Φιλοσοφία Επιστρέφει”)
Διαβάστε επίσης:
Ταρκόφσκι: Αν αγαπούσαμε τον εαυτό μας θα μπορούσαμε να αγαπήσουμε και τους άλλους
H δημιουργικότητα ως αντίδοτο στον φόβο του θανάτου
Ο καμηλιέρης: Μια διδακτική ιστορία για τη ζωή και το νόημά της
Θάνατος: Ο φόβος και πώς τον αντιμετωπίζει η φιλοσοφία
5 μαθήματα ζωής που μου δίδαξε η απώλεια
