Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν ότι θρηνώντας ένα νεκρό, μαθαίνεις τι είναι πραγματικά σημαντικό στη ζωή.
Η αξία της ζωής φαίνεται στο θάνατο
Στην Ιλιάδα, ο Όμηρος μας αφηγείται το δεκαετή Τρωικό πόλεμο. Περιγράφει τις εσωτερικές διαμάχες των Ελλήνων. Εξανθρωπίζει τον «εχθρό», την πόλη της Τροίας, καθώς αναφέρει τις απώλειες και τα βάσανά της. Ο Τρωικός πόλεμος δεν είναι μόνο τα τρόπαια των βασιλιάδων και των αρχόντων, είναι επίσης πολύς πόνος.
Το έπος ξεκινά με την οργή του Αχιλλέα εναντίον του βασιλιά Αγαμέμνονα, ο οποίος του παίρνει τη Βρισηίδα, τη γυναίκα- τρόπαιο που άρπαξε από την πόλη της Τροίας. Αλλά καθώς διαβάζουμε την ιστορία του Αχιλλέα, τα υλικά αγαθά μοιάζουν μάταια, αφού στο τέλος θα πεθάνουμε. Προς το τέλος του έπους, το υλικά τρόπαια τιμής χάνουν την αξία τους, μπροστά στις τελετουργίες της ταφής. Μάλιστα, ο ίδιος ο Αχιλλέας λέει ότι ο θρήνος είναι το τρόπαιο (γέρας) των νεκρών, όταν καλεί τους Έλληνες να τιμήσουν τον Πάτροκλο, το νεκρό του σύντροφο.
Το έπος τελειώνει με την ταφή του Έκτορα, του μεγαλύτερου Τρώα πολεμιστή και του αντιπάλου το Αχιλλέα. Για τις τελετές της ταφής του, Έλληνες και Τρώες συμφώνησαν ανακωχή. Οι Τρώες καθάρισαν το σώμα του Έκτορα, το απανθράκωσαν, κι έθαψαν τα υπολείμματα σε μνημειώδη τάφο. Οι γυναίκες της πόλης διηγούνταν την ιστορία του γενναίου ήρωα στους θρήνους τους.
Αυτή η αφήγηση μας δείχνει πόσο σημαντική θέση είχαν στις αρχαίες κοινωνίες οι τελετουργίες της ταφής. Όταν ένα σώμα έμενε άταφο ήταν αιτία για μεγάλη κρίση.
Θείο Δικαίωμα
Η ιδέα αυτή επαναλαμβάνεται και στην τραγωδία «Αντιγόνη» του Σοφοκλή. Σε αυτό το έργο, δυο αδέρφια, ο Ετεοκλής και ο Πολυνείκης, αλληλοσκοτώθηκαν στη μάχη τους για την εξουσία της πόλης.
Ο Κρέοντας, ο θείος τους, ο οποίος αναλαμβάνει την εξουσία, απαγορεύει στην πόλη να θάψει τον έναν από τους δύο. Το έργο επικεντρώνεται στην αδερφή τους, την Αντιγόνη, η οποία θάβει τον έναν αδερφό της παρά τις εντολές του νέου βασιλιά. Και καταδικάζει τον εαυτό της σε θάνατο.
Ο Κρέοντας ο ίδιος, στη συνέχεια, υποφέρει τις συνέπειες της ύβρεώς του. Ο γιος του, Αίμωνας, αυτοκτονεί όταν πεθαίνει η αγαπημένη του Αντιγόνη. Και η γυναίκα του, η Ευρυδίκη, επίσης αυτοκτονεί όταν χάνεται ο γιος της.
Βλέπουμε, λοιπόν, πόσο σημαντικό ήταν να τιμηθούν οι νεκροί σωστά – ειδικά εκείνοι που υπηρέτησαν το λαό τους. Είναι θείο δικαίωμα. Επιπλέον, η κακομεταχείριση των νεκρών φέρνει στην πόλη μίασμα. Η πανούκλα συχνά τιμωρούσε τις πόλεις των οποίων οι κάτοικοι δεν τιμούσαν τους νεκρούς.
Η αξία της τελετής
Πολλοί άνθρωποι που βλέπουν τους αγαπημένους τους να πεθαίνουν, θλίβονται, γιατί, δε γνωρίζουν τι τους συνέβη. Σήμερα δε έχουμε τις κοινωνικές υποδομές για να αντιμετωπίσουμε την απώλεια ενός ανθρώπου. Αυτό που κάνουμε συνήθως είναι να απομονωνόμαστε. Αντιθέτως, οι τελετουργίες που έκαναν οι παραδοσιακές κοινωνίες μάθαιναν στους ανθρώπους να ζουν με τη θλίψη τους.
Περισσότερα μπορείτε να δείτε εδώ: bigthink.com
