«Γηράσκω δ’ αιεί πολλά διδασκόμενος» έλεγε ο Σόλωνας. Δηλαδή, γερνάω μαθαίνοντας ολοένα πολλά… Αλλά είναι δυνατό να μαθητεύσει, να αλλάξει ένας άνθρωπος που γερνά;
Αλλάζεις μετά τα 30;
Μέχρι πριν λίγα χρόνια η επιστήμη δεχόταν ότι η προσωπικότητα του ανθρώπου διαμορφώνεται μέχρι τα 30. Μετά από αυτή την ηλικία μένει σχετικά απαράλλαχτη ως τα βαθιά γεράματα. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι αυτό ίσως να μην ισχύει.
Γερνώντας βλέπουμε το σώμα μας να αλλάζει. Το δέρμα χαλαρώνει, τα μαλλιά ασπρίζουν, το σώμα συρρικνώνεται. Η κίνηση γίνεται δύσκολη, τα προβλήματα υγείας πολλαπλασιάζονται, πολλοί αγαπημένοι χάνονται. Η μοναξιά και ο πόνος δεν είναι ό,τι πιο ευχάριστο για τους ηλικιωμένους. Έτσι κάπως έχει βγει η φήμη ότι γερνώντας γινόμαστε γκρινιάρηδες.
Αλλά πέρα από αυτή την (αρνητική) αλλαγή, σπανίως λέμε ότι ένας άνθρωπος αλλάζει. Μετά τα 30 η προσωπικότητα σχεδόν παγιώνεται. Σίγουρα, πολλοί πιστεύουν ότι δεν επιδέχεται βελτίωση.
Γηρατειά και καλοσύνη
Κι όμως. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι γερνώντας αποβάλλουμε πολλά από τον παλιό κακό μας εαυτό. Οι ηλικιωμένοι είναι λιγότερο εγωιστές και ναρκισσιστές από τους νέους. Νοιάζονται περισσότερο για τους άλλους. Γίνονται περισσότερο άνθρωποι εμπιστοσύνης. Έχουν μεγαλύτερη βεβαιότητα για τον εαυτό τους, γι’ αυτό ελέγχουν καλύτερα τις συναισθηματικές τους εξάρσεις. Κι επιπλέον, οι περισσότεροι αποκτούμε με τα χρόνια πιο καλή αίσθηση του χιούμορ.
Αυτό δε σημαίνει ότι δεν παίζουν ρόλο τα γονίδια. Ένας άνθρωπος που στα 11 ήταν νευρικός θα εξακολουθεί να είναι νευρικός στα 81. Αλλά τα χρόνια που πέρασαν θα μαλακώσουν τη συμπεριφορά του. Τα γηρατειά ενσταλάζουν μια ωριμότητα και μια σοφία που δύσκολα εντοπίζεις όταν ζεις έναν άνθρωπο κάθε μέρα.
Διαχρονική έρευνα
Πώς όμως ερευνά η ψυχολογία αυτές τις λεπτές διαφοροποιήσεις της προσωπικότητας;
Στην ψυχολογία υπάρχουν 2 τρόποι να εξετάσεις τις επιπτώσεις της ηλικίας. Η μία είναι να μετρήσεις τα χαρακτηριστικά δύο ομάδων, μιας νεαρής (π.χ. εικοσάχρονους) και μιας γηραιότερης (π.χ. εξηντάχρονους) ταυτόχρονα. Δεν είναι όμως πολύ αξιόπιστη μέθοδος. Επειδή μπορεί οι αλλαγές που εντοπίστηκαν να μην οφείλονται στην ηλικία, αλλά στο χάσμα γενεών.
Η άλλη μέθοδος είναι να εξεταστεί μια ομάδα ανθρώπων σε διάφορες περιόδους της ζωής τους (π.χ., ως παιδιά, έφηβοι, ενήλικες, μεσήλικες, γέροντες). Αυτή είναι η πιο αξιόπιστη διαχρονική μέθοδος.
Δυσκολίες της ζωής
Μάλλον δεν είναι η ηλικία μόνη της αυτή που φέρνει σοφία, αλλά οι εμπειρίες της ζωής. Συνήθως οι περίοδοι που οι άνθρωποι αλλάζουν, μαλακώνουν και βελτιώνονται είναι δύσκολες. Είναι φάσεις που η ζωή απαιτεί από εμάς πράγματα. Ο γάμος και η οικογένεια μπορεί να είναι μια τέτοια εμπειρία. Μια πρόκληση. Μια ασθένεια. Μια δύσκολη αποστολή.
Φαίνεται ότι τα γηρατειά, λοιπόν, δε φέρνουν μόνο άσχημα. Αν η ζωή που ζεις είναι γεμάτη εμπειρίες και συνειδητοποιήσεις, θα σου φέρουν επίσης σοφία, ωριμότητα και ηρεμία! Περισσότερα μπορείτε να δείτε εδώ
