Από το περιοδικό “Φιλοσοφική Λίθος“, Εκδόσεις ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗ
«Μην πετάξεις τους ήρωες από την ψυχή σου. Κράτα ιερή την πιο υψηλή ελπίδα σου» Nietzsche
Φιλόσοφοι, καλλιτέχνες και δάσκαλοι όλων των εποχών μίλησαν για ήρωες, έπλασαν τραγούδια, εικόνες, ιστορίες, μύθους, για να εμπνεύσουν τους ανθρώπους να ακολουθήσουν τα μονοπάτια που άνοιξαν εκείνοι, για να γίνουν περισσότερα από όσα ήταν, πιο φωτεινοί, πιο ελεύθεροι.
Υπάρχουν σήμερα πολλοί νοσταλγοί του χθες, των παλιών εποχών, όταν ο ηρωισμός ήταν πιο προσιτός, πιο φανερός, πιο ένδοξος. Εποχών με ιδανικά και αξίες, με μύθους που διηγούνταν στους ανθρώπους πώς έζησαν οι ήρωες και πώς αυτοί πρέπει να ζήσουν για να τους μοιάσουν. Είναι αλήθεια πως εκείνη η εποχή έχει περάσει; Κι αλήθεια, πόσο μπορούμε να νιώσουμε ότι ο δρόμος του ήρωα δεν ήταν ποτέ προσιτός και όχι πάντα ένδοξος; Κι ακόμα περισσότερο, έχουν χαθεί εκείνοι οι μύθοι;
Ο Jung, o Nietzsche και ο Campbell θα συμφωνούσαν ίσως μαζί μας, αν τολμούσαμε να μιλήσουμε για τους κύκλους των χρόνων και για την αιώνια επιστροφή των αρχετύπων. Και ίσως να συμφωνούσαν ακόμη περισσότερο αν λέγαμε ότι οι μύθοι δεν μπορούν να χαθούν, επειδή είναι παρμένοι από την ίδια και απαράλλαχτη φύση του ανθρώπου, την εσωτερική του περιπέτεια και μάχη, που της δίνει μορφή και εικόνες για να μπορέσει να την καταλάβει. Έτσι και σήμερα υπάρχουν οι ήρωες και οι μύθοι τους. Μόνο που εκφράζονται διαφορετικά, με άλλα μέσα και άλλα λόγια, αλλά με ίδια ουσία και ίδιο μήνυμα.
Διαπιστώνουμε ότι σύγχρονα μέσα της εποχής μας -τηλεόραση, υπολογιστές, CD, κινηματογράφος- έχουν φέρει τους ανθρώπους και τις κουλτούρες όλου του κόσμου σε επαφή είτε για να ελεγχθούν καλύτερα είτε για να ανταλλάξουν τις πληγές και τα νέα τους είτε για ένα σωρό άλλους λόγους. Δόθηκε όμως και μια μοναδική ευκαιρία: να ανταλλάξουν και να εξαπλώσουν οι άνθρωποι το φως τους, τις εμπειρίες τους, τη γνώση τους και ό,τι κοινό τους εμπνέει.
Μέσα σε αυτό το κλίμα γεννήθηκε στον 20ο αιώνα ο κινηματογράφος, η 7η τέχνη, όπου μέσα από θέατρο, εικόνες, λόγια και μουσική οι άνθρωποι συγκεντρώνονται ξανά, για να αφηγηθούν ή να ακούσουν τις «ιστορίες» τους, ίσως πιο απρόσωπα αλλά ταυτόχρονα πιο οικουμενικά. Λέγεται ότι οι ήρωες ενός πολιτισμού φανερώνουν τον χαρακτήρα, την πνευματικότητα και τα πρότυπά του.
Υπάρχουν στον κινηματογράφο ιστορίες για ήρωες; Και πόσο εμπνέουν τους ανθρώπους; Η ερώτηση φαντάζει εύκολη και αφελής, καθώς κάθε πρωταγωνιστής μιας ταινίας είναι ο ήρωάς της. Σίγουρα. Όμως υπάρχουν με εκείνη την παλιά έννοια, του κοινού ανθρώπου με τις μεγάλες δυνατότητες, που ξεπερνάει συνεχώς τον εαυτό του, το φόβο του, που αψηφά το σκοτάδι του εξωτερικού και του εσωτερικού του κόσμου και πολεμάει με τέρατα μέχρι την τελική του νίκη; Με την έννοια εκείνη των παλιών μύθων που παραδειγμάτιζαν τους ανθρώπους;
Αν κάναμε την «εύκολη» ερώτηση «ποιος είναι ο αγαπημένος σου ήρωας;» σε ένα παιδί, ίσως θα θέλαμε να ακούσουμε να μας απαντάει για τον Θησέα ή τον Αρτζούνα. Αλλά όπως η ιστορία δεν διδάσκεται πλέον μέσα από μαυροπίνακες μα μέσα από οθόνες, έτσι και η απάντηση που μάλλον θα παίρναμε θα ήταν πως θέλει να μοιάσει σε έναν από αυτούς τους μικρούς ήρωες ή τους υπερήρωες, που ο σύγχρονος πολιτισμός με τα δικά του μέσα του προβάλλει: τον Superman, τον Batman ή ακόμα τον Braveheart ή τον Frodo. Συνεχίστε την ανάγνωση ΕΔΩ
