Η Ραμαγιάνα είναι ένα ξακουστό ινδικό έπος, αρκετά μικρότερο από τη Μαχαμπάρατα. Απαριθμεί μόνο γύρω στους 48.000 στίχους, είναι όμως και πάλι μεγαλύτερο από τα Ομηρικά έπη. Αν και η διαδικασία του σχηματισμού του έπους αυτού άρχισε τον 5ο π.Χ. αιώνα, ολοκληρώθηκε με τη μορφή που έχει σήμερα τον 3ο μ.Χ. Αιώνα.
Αφηγείται τις περιπέτειες του Ράμα, ενός άλλου Αβατάρα (Απεσταλμένου) του Θεού Βισνού, που μαζί με τον αδελφό του Λακσμάνα σπεύδει για να απελευθερώσει τη σύζυγό του Σίτα, την οποία είχε κλέψει ο Ραβάνα, ο βασιλιάς-δαίμονας του νησιού Λάνκα, προσωποποίηση του κακού.
Το όλο έπος θεωρείται, από εξωτερική άποψη, μια εξύμνηση της τιμής και της αλήθειας σαν του μόνου σωστού δρόμου που οδηγεί στο Θεό. Τα ηρωικά αυτά γεγονότα υποτίθεται ότι έλαβαν χώρα την εποχή της κατάκτησης της Νοτίου Ινδίας από τους Άριους εισβολείς. Από εσωτερική όμως άποψη, τα συμβολικά στοιχεία που αναφέρονται σ’ αυτό δείχνουν μια πολύ μεγαλύτερη αρχαιότητα. Η περιγραφή όπλων προηγμένης τεχνολογίας, αεροσκαφών ή “Βιμάνας”, καθώς και η αναφορά στην ύπαρξη μιας αρχέγονης φυλής ανθρώπων-πιθήκων με βασιλιά το θεό Χανουμάν (παρόμοιο με το θεό Θωτ των Αιγυπτίων) αποτελούν ενδείξεις ότι μαζί με τα ιστορικά γεγονότα έχουν παρεμβληθεί άλλα μυθικά στοιχεία από την εποχή της Ατλαντίδας, όταν έφτασε στην τεράστια τεχνολογική του ακμή ο πολιτισμός των Τολτέκα, της 3ης Υποφυλής της Άτλαντης Φυλής.
Σύμφωνα με μια εσωτερική ερμηνεία, το νησί Λάνκα (που σήμερα ταυτίζεται με την Κεϋλάνη) λέγεται ότι ήταν στην πραγματικότητα ένα από τα νησιά στα οποία είχε διαμελιστεί, μετά το δεύτερο μεγάλο κατακλυσμό πριν 250.000 χρόνια, η μεγάλη αρχική ήπειρος της Ατλαντίδας. Η γεωλογική επιφάνεια της γης εκείνη την εποχή ήταν πολύ διαφορετική από σήμερα. Συνεπώς και η επιφάνεια της Ινδίας και το νησί Λάνκα ήταν κορυφή βουνού, όπως αναφέρεται στη Μπαγκαβάτα Πουράνα. Ο γίγαντας Ραβάνα, ο βασιλιάς-δαίμονας, ήταν ένας από τους μεγάλους μαύρους μάγους -ίσως ο ίδιος ο Ουδουάρπα- οι οποίοι κυβερνούσαν τότε την Ατλαντίδα και αναφέρονται στις εσωτερικές παραδόσεις που μιλούν για τη σύγκρουση των Αδελφών του Σκότους ή της Αριστεράς Χειρός με τους Αδελφούς του Φωτός ή της Δεξιάς Χειρός, όπως τους ονομάζει ο Ε. Κέυση.
Μετά από διάφορες περιπέτειες ο Ράμα και ο Λακσμάνα εισβάλλουν στο νησί και νικούν τον Ραβάνα, καταφέρνοντας να σώσουν τη Σίτα από την αιχμαλωσία της. Αυτή όμως πρέπει να αποδείξει ότι διαφύλαξε την τιμή της κατά τη διάρκεια της παραμονής της κοντά στο Ραβάνα. Γι’ αυτό θα υποστεί τη δοκιμασία της φωτιάς, από την οποία πρέπει να βγει ζωντανή. Με τη βοήθεια του Θεού Βισνού το καταφέρνει.
Η όλη αυτή διαδικασία κρύβει ένα βαθύ εσωτερικό συμβολισμό. Όπως και σε άλλους μύθους, η Σίτα συμβολίζει την Ψυχή του ανθρώπου, που πέφτει αιχμάλωτη των δυνάμεων του κακού, του σκότους, των κατωτέρων παθών και της ύλης, που συμβολίζονται με τον Ραβάνα, τον τυραννικό δαίμονα. Όταν η Ψυχή απελευθερώνεται από τα δεσμά της, πρέπει ν’ αποδείξει ότι δεν μολύνθηκε, δεν επηρεάστηκε από το κακό, και ότι παρά τους πειρασμούς, έμεινε αγνή και τίμια. Γι’ αυτό θα πρέπει να υποβληθεί συμβολικά σε κάθαρση με φωτιά, που θα καταστρέψει κάθε σκιερή κηλίδα αφήνοντας άθικτη την πύρινη αγνότητα που χαρακτηρίζει την πνευματική φύση της. Όπως λέει ένα ανατολικό ρητό, «για να δοκιμάσεις το αληθινό χρυσάφι πρέπει να το βάλεις στη φωτιά».
Η ευτυχία του ζευγαριού όμως δεν διαρκεί πολύ, γιατί ο Ράμα κατηγορεί ξανά τη Σίτα για απιστία, οπότε αυτή τον εγκαταλείπει και αποσύρεται στο δάσος, όπου θα συναντήσει τον σοφό Βαλμίκι. Χάρη σ’ αυτήν τη μυσταγωγική συνάντηση, ο Βαλμίκι θα συντάξει το έπος του Ραμαγιάνα.
Στο τέλος, μετά από την τελευταία δοκιμασία στην οποία ο Ράμα θα υποβάλλει τη Σίτα, αυτή εξαφανίζεται στα έγκατα της γης, καθώς το έδαφος ανοίγει κάτω από τα πόδια της. Αυτή η μυθική εικόνα θυμίζει πολύ την κάθοδο της Ευρυδίκης στον Άδη, από όπου ο Ορφέας δεν θα μπορέσει να την πάρει πίσω. Όμως, όπως και στα ορφικά, ο Ράμα τελικά θα ανέβει στον ουρανό όπου θα συναντήσει τη Σίτα, που μυστηριωδώς έχει μεταβεί εκεί από τα βάθη της Γης. Έτσι κλείνει η συμβολική αυτή περιοδεία της Ψυχής, η οποία, ύστερα από μια περιπετειώδη μυσταγωγική πορεία, ολοκληρώνει τον κύκλο των μυητικών της δοκιμασιών επί της γης. Ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης θα βρει περισσότερα στοιχεία, και συγκεκριμένα σε σχέση με το αστρολογικό κλειδί ερμηνείας αυτής της μυσταγωγικής διαδικασίας, στο βιβλίο “Ο Ζωδιακός κύκλος στην Παγκόσμια Μυθολογία”.
