Από το περιοδικό “Φιλοσοφική Λίθος“, Εκδόσεις ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗ
Στη σύγχρονη κοινωνία είμαστε αιχμάλωτοι του χρόνου, ο οποίος έχει περιοριστεί μόνο στην ποσότητα, δηλαδή σ’ έναν απλό αριθμητικό υπολογισμό δευτερολέπτων, λεπτών, ωρών, ετών. Ο χρόνος ποτέ δεν μας αρκεί, κι αν κάποτε διαθέτουμε λίγο παραπάνω, τον σπαταλάμε άσκοπα. Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του έχουν εξαφανιστεί.
Κάποτε, ο χρόνος θεωρούνταν μια ενέργεια του σύμπαντος, σαν ποτάμι που έπρεπε να διαβούμε ή σαν ένα γαλήνιο μικρό λιμάνι. Στο δικό μας μετα-βιομηχανικό κόσμο έχει γίνει μηχανικός, απρόσωπος, εξωτερικός και αποκομμένος από τις εσωτερικές εμπειρίες.
Όμως η μακρόχρονη εσωτερική παράδοση μάς λέει ότι μπορούμε να ενωθούμε ξανά με το ζωντανό παλμό του χρόνου και μας δίνει και τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να τον βιώσουμε πιο ουσιαστικά και δημιουργικά.
Ο άνθρωπος όλων των εποχών είχε την επιθυμία να βιώσει στιγμές αιωνιότητας. Μια ιστορία, που συναντάται σε διάφορες παραλλαγές σε πολλούς πολιτισμούς δείχνει την ανάγκη αυτή:
Μια μέρα ένας μοναχός, γυρνώντας από το δάσος, όπου είχε πάει να μαζέψει ξύλα, στάθηκε, για ν’ ακούσει ένα πουλί. Το τραγούδι του ήταν πάρα πολύ ωραίο και ο μοναχός έμεινε για μερικά λεπτά μαγεμένος, πριν συνεχίσει το δρόμο του. Όταν επέστρεψε στο μοναστήρι, βρήκε καινούργια πρόσωπα, άγνωστα σε αυτόν. Ακούγοντας το πουλί, είχε περάσει ένας ολόκληρος αιώνας και όλοι οι φίλοι του είχαν πεθάνει.
Μπαίνοντας ολοκληρωτικά σε μία και μόνο στιγμή, ο μοναχός είχε αγγίξει την αιωνιότητα. Η ιστορία μας θυμίζει τα λόγια του Γ. Μπλαίηκ, ότι είναι δυνατό να βιώσει κανείς «τον κόσμο σ’ έναν κόκκο άμμου και την αιωνιότητα σε μια ώρα». Αυτή η αντίληψη συμφωνεί με τον τρόπο που ο παραδοσιακός άνθρωπος βιώνει το χρόνο, έναν τρόπο που δεν έχει καμία σχέση με τον το πώς τον μετρά το ρολόι.
Η παραδοσιακή αντίληψη του κόσμου
Σύμφωνα με το Ρουμάνο θρησκειολόγο και ανθρωπολόγο Μιρσέα Ελιάντ, για τον παραδοσιακό άνθρωπο ούτε τα αντικείμενα του εξωτερικού κόσμου ούτε οι ανθρώπινες πράξεις έχουν κάποια ουσιαστική αξία, παρά μόνο όταν συμμετέχουν σε μια πραγματικότητα που τα υπερβαίνει. Π.χ. ανάμεσα σε αναρίθμητους λίθους, ένας γίνεται «ιερός» και διαποτίζεται με ουσία, γιατί υπενθυμίζει μια μυθική πράξη. Το αντικείμενο γίνεται κανάλι μιας εξωτερικής-θείας δύναμης, η οποία το διαφοροποιεί από το περιβάλλον του και του δίνει νόημα και αξία.
