Λένε πως σε ότι κατάσταση και να βρεθείς, ο Στωικισμός πάντα κολλάει.
«Μην ανησυχείς για πράγματα που είναι πέρα από τη δύναμη ή τη βούληση σου», μας λέει ο Σενέκας. «Θεέ μου, δώσε μου τη γαλήνη να δεχτώ τα πράγματα που δε μπορώ να αλλάξω, το θάρρος να αλλάξω τα πράγματα που μπορώ, και τη σοφία να γνωρίζω τη διαφορά ανάμεσα στα δύο.»
Ο κορωνοϊός μας βάζει θεμελιώδη πολιτικά, ηθικά και υπαρξιακά διλήμματα. Πώς μπορεί η φιλοσοφία να μας βοηθήσει σε αυτή την ώρα της ανάγκης;
Φιλοσοφία για όλους
Υπάρχει μια αντίληψη ότι η φιλοσοφία δεν έχει καμία σχέση με τον πραγματικό κόσμο. Ότι είναι απλά μια κουλτουριάρικη, ελιτίστικη απασχόληση κάποιων διανοητικά μυημένων. Ο κορωνοϊός, ωστόσο, μας θέτει διλήμματα που αναγκάζουν μέχρι και τους πιο λαϊκούς ανθρώπους να φιλοσοφήσουν: Οι ιατρικοί πόροι είναι λίγοι. Ποιον σώζουμε και γιατί; Ποιες είναι οι ευθύνες του κράτους και ποιες του πολίτη; Πώς θα δοθεί η οικονομική βοήθεια; Ποιος είναι ο ειδικός επί του θέματος και γιατί; Είναι ηθικό να παρακολουθούμε τους πολίτες από τις συσκευές τους για να συλλέξουμε δεδομένα για την πανδημία;
Η φιλοσοφία δεν είναι απλά ένα διανοητικό παιχνίδι, αχρείαστο στην πραγματική ζωή. Μας καλεί να στοχαστούμε βαθιά. Να σκεφτούμε, πέρα από τις πρακτικές, επιπλέον τις ηθικές και τις ανθρωπιστικές παραμέτρους της κρίσης. Τις συνέπειές της την επόμενη μέρα. Και ναι, έχει πολύ μεγάλη διαφορά να παίρνεις μια απόφαση στην οποία έχεις κατασταλάξει μετά από ώριμη σκέψη, από το να αντιδράς πανικοβλημένα. Η δράση είναι μια κίνηση προς τα έξω. Ο αναστοχασμός, η φιλοσοφική τοποθέτηση και ο ηθικός προβληματισμός είναι μια κίνηση προς τα μέσα. Και τα δύο είναι αναγκαία για μια σωστή πορεία. Ο κορωνοϊός μας θυμίζει την αξία του δεύτερου.
Αλληλεξάρτηση
Μια άλλη παράμετρος που τονίζει ιδιαίτερα αυτή η πανδημία είναι η ατομική ευθύνη. Ακόμη κι αν δεν είναι γιατρός ή νοσηλευτής, ακόμη κι αν δεν ασθένησες από τον ιό, έχεις μερίδιο ευθύνης για να μην εξαπλωθεί. Είναι μια καλή ευκαιρία να στοχαστείς πόσο αλληλοσυνδεδεμένη είναι η ζωή σου με αυτή των άλλων ανθρώπων. Το ενδιαφέρον σου για τους άλλους δεν αφορά μόνο τους άλλους, αλλά και εσένα.
Πού είναι η αξία σου;
Τέλος, ο Σωκράτης μας είπε «Μια ζωή που δεν την έχεις εξετάσει, δεν αξίζει να τη ζεις». Πολύ αυστηρή διατύπωση. Κι όμως, για εκείνον ήταν τόσο σημαντικό, που πέρασε όλη του τη ζωή εξετάζοντας ανθρώπους στην αγορά, στο γυμναστήριο, στα γήπεδα… Ήθελε να μάθει τι είναι πραγματικά πολύτιμο, σημαντικό, πώς να ζεις καλά, τι είναι σωστό να κάνεις.
Στην κρίση που περνάμε, το να ξεδιαλέξουμε τι είναι πραγματικά σπουδαίο είναι ίσως το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε. Πού βάζεις την αξία σου; Στη δουλειά σου; Στην περιουσία σου; Στη χώρα σου; Στους συγγενείς σου; Στη υγεία σου; Στην ψυχή σου; Στις αξίες σου; Οι ακραίες καταστάσεις (και τώρα μια τέτοια περνάμε) θα σε βάλουν να το σκεφτείς αυτό καλά. Η απάντηση που θα δώσεις μπορεί να είναι η λύση της κρίσης. Πηγή: irishtimes.com , Μετάφραση-Απόδοση: philosophyreturns.gr)
Γραφτείτε στο εβδομαδιαίο μας newsletter για να μη χάνετε τις δημοσιεύσεις μας
Δείτε επίσης:
Σενέκας – Να ανεχόμαστε με ηρεμία τις ατυχίες
10 Μαθήματα ζωής από τον Μάρκο Αυρήλιο
Κικέρων: Η θεραπεία από τη δυστυχία
Οι δέκα συμβουλές του Επίκτητου για μια καλύτερη ζωή
