![Λιαντίνης - Τα συμπτώματα της παρακμής και της κρίσης [ΒΙΝΤΕΟ]](https://philosophyreturns.gr/wp-content/uploads/2020/01/LIANTINIS-03.jpg "LIANTINIS-03")
ΛΙΑΝΤΙΝΗΣ: Το Τέλος μας δίνει Νόημα στη Ζωή μας [VIDEO]
Τον Μάρτιο του 1997 (περίπου 15 μήνες πριν φύγει με τον τρόπο που επέλεξε) ο Λιαντίνης έδωσε μια διάλεξη στη Σχολή Εφαρμογών Υγειονομικού του 401 Σ.Ν. Έκανε μια «Φιλοσοφική Θεώρηση του Θανάτου» (όπως ήταν ο τίτλος της διάλεξης) με κοινό στρατιωτικούς γιατρούς και φοιτητές και στη συνέχεια δέχθηκε ερωτήσεις.
Σύντομο απόσπασμα από την διάλεξη του καθηγητή Δημήτρη Λιαντίνη.
Στο τέλος του κειμένου, μπορείτε να δείτε και ένα απόσπασμα σε βίντεο από τη διάλεξή του.
Η λέξη τέλος
Τι θα πει θα πεθάνω; Θα σας το δώσω με μια ωραία λέξη, εκεί που έχει χαθεί το νόημα από τη γλώσσα μας, αυτή την πλούσια, την ασύγκριτη γλώσσα, την ελληνική, να δείτε πώς το είχαν μέσα στην ίδια τη γλώσσα τους συμπεριλάβει αυτό το νόημα του θανάτου οι Έλληνες. Η λέξη ΤΕΛΟΣ. Μου επιτρέπετε να τη γράψω στον πίνακα.
Τέλος σημαίνει δύο πράγματα στην ελληνική γλώσσα. Το ένα είναι αυτό που λέμε κι εμείς που έχει φτάσει μέχρι σε μας. Τέλος, τέρμα. Παύλα. Τέλος σημαίνει το σκοπό. Κι εμείς που ‘χαμε μάθει τα παλιά γράμματα, μαθαίναμε στο συντακτικό «τελικές προτάσεις» και «τελικοί σύνδεσμοι». Τελικοί σύνδεσμοι να, όπως, ως. Τελικές προτάσεις, οι προτάσεις του σκοπού. Κάνω κάτι για να. Μελετάω για να πετύχω στις εξετάσεις. Εργάζομαι για να προοδεύσω. Προσέχω την υγεία μου για να μην αρρωστήσω. Το αποτέλεσμα.
Αυτές οι δύο διαφορετικές σημασίες συναντιούνται με τον εξής περίεργο και θαυμαστό τρόπο για τους Έλληνες. Όλα όσα κάνουμε στη ζωή μας, όλη μας η ζωή σαν μία πορεία, σαν μία δυναμική, σαν μία δυνατότητα, σαν μία σάρκωση, σαν μία πραγμάτωση, αποβλέπουν στο τέλος. Στο θάνατό μας.
Ο θάνατός μας, το τέλος, θάνατος. είναι και ο σκοπός της ζωής μας. Όλα δηλαδή ό,τι κάνουμε είναι μία ανοιχτή δυνατότητα που θα προσδιοριστεί, θα αξιολογηθεί, θα δικαιωθεί, θα αποκατασταθεί από τη στιγμή του θανάτου μου, το πώς θα πεθάνω.
Τίποτα δεν μπορούμε να πούμε για τη ζωή μας εάν δε δούμε το τέλος μας. Και σας θυμίζω μια ωραία ιστορία απάνω σ’ αυτό, πάντα από την κλασική Ελλάδα, οι Έλληνες τα ‘χουν πει όλα. Σε σπερματικούς λόγους. Τίποτα δεν είπε ο ευρωπαϊκός πολιτισμός. Απλώς αναπτύξανε αυτά που σαν σπερματικούς λόγους είπαν οι Έλληνες.
Σας θυμίζω την ωραία εκείνη ιστορία που μας γράφει στο βιβλίο των ιστοριών του ο Ηρόδοτος. Η περίφημη εκείνη συνέντευξη τύπου. Press room λέμε σήμερα… Που έδωσε ένας μεγάλος Έλληνας, και πόσο μεγάλος! Ο Σόλων ο Αθηναίος.
Σοφός. Στους εφτά σοφούς. Άλλο σοφός, άλλο φιλόσοφος στους αρχαίους Έλληνες. Ένας μεγάλος ποιητής, ελεγοποιός και προπαντός ένας μεγάλος νομοθέτης. Ο Σόλων. Έφτιαξε τη δημοκρατία. Ένα πολίτευμα που το κυνηγάνε δυόμισι χιλιετίες οι άνθρωποι σαν τη «ράρα άβις», σαν το σπάνιο πτηνό, και δεν μπορούν να το πιάσουν. Αυτό το τέλειο πολίτευμα, που εφαρμόστηκε για δυόμισι μόνο γενεές στην αρχαία Αθήνα, μαζί με τον Κλεισθένη βέβαια…
Λοιπόν. Αυτός, λέει ο Ηρόδοτος, είχε πάει κάτω εκεί … αυτοί ξέρετε ταξιδεύανε Ανατολή, Αίγυπτο κτλ Είχε πάει εδώ στη Λυδία, στις Σάρδεις, και συναντήθηκε… η γνωστή ιστορία με τον Κροίσο. Ο βασιλιάς Κροίσος, κροίσος, σύμβολο του πλούτου. Του ‘δειξε λοιπόν τα μεγαλεία του.
Κοίτα του λέει τα κάστρα μου, κοίτα το στρατό μου, κοίτα τα καράβια μου, κοίτα τους κήπους μου. Κοίτα το λαό μου, την οργάνωση, την πόλη μου. Κοίτα τα διαμάντια μου, τις αποθήκες, κοίτα τις γυναίκες μου με τα σηρικά περιζώματα, τα μετάξια και τις πορφύρες. Ξέρεις κάναν άνθρωπο πιο ευτυχισμένο από μένα;
– Ξέρω, βασιλιά, του λέει ο Σόλων. Και αναφέρει… γνωστή ιστορία.
– Ποιον;
– Αυτόν…
– Τι ήταν αυτός;
– Ε, ένας απλός άνθρωπος ήταν, λέει, στην Αθήνα. Γέννησε ωραία παιδιά, τα μεγάλωσε. Ζούσε μέσα σε τιμή και υπόληψη. Έγινε κι ένας πόλεμος, λέει, στη χώρα του. Οι Μεγαρείς κήρυξαν… και πήγε στην πρώτη γραμμή…
Όπως ο Μαβίλης μας, εξήντα χρονών, Γαριβάλδης εθελοντής στο Δρίσκο, και έπεσε, σκοτώθηκε και του φτιάξαν και ένα ηρώο και ζει μέσα στην υπόληψη… η μνήμη του κτλ.
– Α, τότε είμαι δεύτερος, λέει.
– Α, όχι. Δεν είσαι δεύτερος. Είναι κι άλλος.
– Ποιος;
– Ο τάδε…
– Τι έκανε αυτός;
– Αυτό…
Τον κοίταξε. Περίεργα.
– Ε, τότε είμαι τρίτος.
– Δεν είσαι τρίτος. Ξέρω κι άλλον.
– Ποιον.
– Αυτόν…
– Μα τώρα, λέει, ζεύτηκε το άρμα σαν τα βόδια και θα μου πεις ότι ήταν πιο ευτυχισμένος… Άντε πάαινε από δω. Πάαινε από δω, του λέει, ανόητε άνθρωπε, που σε λένε και σοφό.
Εκείνη λοιπόν τη στιγμή απάντησε ο Σόλων και λέει:
– Βασιλιά, μηδένα προ του τέλους μακάριζε. Στάσου να ιδώ το τέλος σου, να ιδώ πώς θα πεθάνεις, κι από κείνη τη στιγμή θα κρίνω και τη ζωή σου και θα σου πω αν ήσουν ευτυχισμένος ή όχι.
Και βέβαια ξέρουμε πώς πέθανε ο Κροίσος. Όταν τον αιχμαλώτισε ο Κύρος με τους Μήδους και τον έβαλε πάνω στη φωτιά και φούντωσε η φωτιά σαράντα πήχες, ψήλωσε και άρχισε και φώναζε:
– Σόλων, Σόλων!
– Τι βατταρίζει, λέει, ο βάρβαρος, κατεβάστε τον.
Τότε τον θυμήθηκε τον Σόλωνα.
Μ’ αυτή την έννοια λέμε ότι «Φιλοσοφία εστί μελέτη θανάτου» κατά την έννοια ότι προβληματιζόμαστε συνεχώς, έχουμε μπροστά μας μέσα από το καλειδοσκόπιο του θανάτου, βλέπουμε τη ζωή μας για να την κάνουμε όσο γίνεται πιο σωστή.
Πηγές:
https://www.janus.gr/2021/04/blog-post_36.html
https://www.youtube.com/channel/UCw75FQrf9Dy35SbJnOW-g5A
