Ο Εσωτερικός Δρόμος του ΛΑΟ-ΤΣΕ

885

“Υπάρχει κάτι το
αδιαφοροποίητο,
Αλλά πλήρες.
Προϋπήρχε του Ουρανού
και της Γης.
Αθόρυβο και χωρίς μορφή.
Δεν εξαρτάται από τίποτα
και τίποτα δεν το αλλάζει.
Μπορεί να θεωρηθεί
Μητέρα του Σύμπαντος.
Δεν ξέρω το όνομά Του.
Το αποκαλώ ΤΑΟ.”
Τάο Τε Τσινγκ

Ο Λάο Τσε θεωρείται ότι γεννήθηκε το 604 π.Χ στην Κίνα. Η προσωπικότητα αυτού του μεγάλου σοφού υπήρξε πολύ σκοτεινή. Το όνομα Λάο Τσε σημαίνει ο «γέρος σοφός» και πρόκειται μάλλον για μυθικό πρόσωπο, παρά τις μεταγενέστερες αναφορές που τον θεώρησαν υπαρκτό. Οι μεταγενέστεροι ταοϊστές δημιούργησαν μια ολόκληρη μυθολογία γύρω από το πρόσωπο του Λάο Τσε, με αποτέλεσμα στις μέρες μας δύσκολα να ξεχωρίζει κάποιος το ιστορικό από το μυθικό πρόσωπο. Λέγεται ότι παρέμεινε στη μήτρα της μάνας του για 80 χρόνια και ότι όταν γεννήθηκε είχε μακριά γενειάδα, χαρακτηριστικό ενός ανθρώπου με μεγάλη σοφία.

Ο Λάο Τσε ήταν ο θεμελιωτής της διδασκαλίας του Ταοϊσμού. Θεωρείται σύγχρονος του Κομφούκιου, μολονότι υπάρχουν επιφυλάξεις αν πράγματι έζησε κατά τον 6ο αιώνα. Εντούτοις τα φιλοσοφικά αξιώματά του αποτέλεσαν το θεωρητικό υπόβαθρο του Ταοϊσμού, του οποίου θεωρείται ιδρυτής. Μαζί με τον Κομφουκιανισμό και το Βουδισμό αποτελούν τις τρεις μεγάλες θρησκείες της Κίνας.

Το Τάο Τε Τσινγκ αποτελεί το μοναδικό του έργο. Η συγγραφή του δεν αποδίδεται ξεκάθαρα στον ίδιο και η σημερινή έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο συγγραφέας ήταν κάποιος Ταοϊστής φιλόσοφος, με το όνομα Λι Ερ, που θέλοντας να αποκρύψει το όνομά του, χρησιμοποίησε το όνομα του Λάο Τσε.

ΤΑΟ ΤΕ ΤΣΙΝΓΚ

Στο έργο του Λάο Τσε αναφέρεται η διδασκαλία για το πώς εκδηλώθηκαν τα φαινόμενα. Αυτό το βιβλίο αποτελεί μια εμβάθυνση και μια ανάλυση πάνω στο ΤΑΟ. Αποτελείται από 5.000 λέξεις, διαρείται σε 81 σύντομα κεφάλαια και πραγματεύεται την οντολογική διδασκαλία και την ηθική του Ταοϊσμού.

ΤΑΟ σημαίνει ατραπός, δρόμος. Η ιδέα του Τάο φαίνεται στον Ταοϊσμό και γενικότερα μέσα στην ψυχή των Κινέζων φιλοσόφων. Υπήρχε η ιδέα κάποιας ανώτερης Πραγματικότητας που υπερέβαινε τα εγκόσμια. Η βίωση του Τάο μέσα μας ισοδυναμεί με τη βίωση του πραγματικού, ανώτερου πνευματικού στοιχείου. Το Τάο είναι για τον Λάο Τσε το Πανταχού παρόν στο Παν, είναι το Μη Ον. Το Τάο του Λάο Τσε διαφέρει λίγο από αυτό των άλλων Κινέζων φιλοσόφων, γιατί ο Λάο Τσε καλεί τον άνθρωπο να ξεπεράσει τον εμπειρικό δρόμο και να βιώσει τον κόσμο της καθαρής ουσίας, από όπου απορρέουν όλα και όπου βρίσκεται η πραγματική πηγή όχι του καλού, που το ξεπερνάει, αλλά του απόλυτου, που τα περιέχει όλα.

Αυτό δεν σημαίνει ότι το έργο του Λάο Τσε είναι εκτός πραγματικότητας και λησμονεί τον κόσμο που ζούμε. Προσεγγίζει διαφορετικά αυτά τα θέματα από ό,τι ο Κουμφούκιος λέγοντας, ότι ο άρχοντας, ο βασιλιάς πρέπει να κυβερνήσει με τη βοήθεια της Βου Βέι (Wu Wei) που είναι η τέλεια δράση.

Τe σημαίνει η δύναμη που πηγάζει από την Αρετή και ακριβέστερα πορεία προς την καρδιά. Για τον Λάο Τσε, Τe είναι η ενέργεια του Τao. Χωρίς την Τe, το Τao δεν μπορεί να εκδηλωθεί. Η κινητοποίηση της Τe είναι που θα κάνει τον άνθρωπο ενάρετο μέσα στο Τao. Επίσης η βούληση του ανθρώπου είναι αυτή που πρέπει να μετατραπεί σε Ζωντανή Δύναμη της Φύσης, γιατί αλλιώς η δράση του δεν θα είναι σύμφωνη με το Τao.

Τσινγκ σημαίνει εικόνα, σκηνή, παράσταση και κατ’ επέκταση βιβλίο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι το Ταο Τε Τσινγκ είναι το βιβλίο για την ουσία και το γίγνεσθαι.

Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΤΑΟ ΤΕ ΤΣΙΝΓΚ

Η αλήθεια είναι ότι κάθε πρόταση από αυτό το έργο κρύβει κι ένα διαφορετικό νόημα. Πρέπει να τονίσουμε την απλότητα της γλώσσας και της φυσικότητας, καθώς και την αξία των πολλών παραδειγμάτων που ο Λάο Τσε χρησιμοποιεί για την κατανόηση των πιο βαθιών και δύσκολων μεταφυσικών εννοιών και διδασκαλιών. Αυτό είναι συνηθισμένο στην κινέζικη σκέψη, που το κύριο χαρακτηριστικό της είναι η απουσία της τυπικής λογικής. Η κινέζικη φιλοσοφία είναι περισσότερο διαισθητική και υπέρλογη παρά διανοητική. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει λογική στην Κίνα, απλά είναι διαφορετική από τη Δυτική λογική που γνωρίζουμε. Ο Κινέζος φιλόσοφος χρησιμοποιεί το σύνολο του πνεύματός του για να φτάσει στην αλήθεια.

Στο Τao Τε Τσινγκ ο Λάο Τσε αναφέρει τον τρόπο με τον οποίο έγιναν όλα υπαρκτά, αλλά και πώς εκδηλώνονται αβίαστα τα φαινόμενα. Λέγεται ότι μεταβίβασε τη διδασκαλία του σε δύο μόνο μαθητές του. Αυτοί τη μετέδωσαν με τη σειρά τους σε έναν μικρό κύκλο Ταοϊστών. Ενώ το βιβλίο του φαίνεται κατανοητό και οι αλήθειες του εφαρμόσιμες, ωστόσο πολλοί λίγοι το κατανοούν και μπορούν να το εφαρμόσουν.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑ πάνω στο έργο του ΛΑΟ ΤΣΕ

Υπάρχουν πολλοί δρόμοι,
Τι είναι όμως το ΤΑΟ;
Υπάρχουν πολλά ονόματα,
Ποιο είναι όμως το όνομά Του;
Ανώνυμο είναι
και από αυτό ξεπήδησαν όλα.

Από την πρώτη φράση του έργου ο συγγραφέας εισάγει τον αναγνώστη στο θέμα. Αυτοί οι πρώτοι στίχοι κρύβουν την ουσία του έργου, καθώς ο Λάο Τσε θέτει το εξής ερώτημα: Υπάρχουν πολλοί δρόμοι, τι είναι όμως το Ταο; Αυτό μας δείχνει την ποικιλία που υπάρχειστους δρόμους που μπορεί ο καθένας να ακολουθήσει, θεωρώντας τον πιο σωστό. Όμως γίνεται διαχωρισμός ανάμεσα στους δρόμους και το Δρόμο, δηλαδή την Ατραπό, το Ταο. Και η δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι ο κάθε άνθρωπος βρίσκεται μπροστά σε μια επιλογή. Στη συνέχεια τονίζει ότι ο δρόμος του Τάο είναι ανεξάντλητος και αστείρευτος. Δεν ορίζει από πού προέρχεται «Από πού προέρχεται δεν ξέρω. Σαν μια Πύλη είναι προς το Υπέρτατο». Για να μπορέσει κάποιος να ακολουθήσει το Ταο πρέπει να είναι γαλήνιος, καθαρός, εξαγνισμένος και να δρα πάντα με αναδιοτέλεια, δηλαδή με Ορθή Δράση. «Να είναι οδηγός, αυτή είναι η προσταγή του Ταο».

Ο σοφός ακολουθεί τη διαίσθηση και όχι τις επιθυμίες, άρα μπορεί να ακολουθεί το δρόμο της καρδιάς. Επεξηγεί το λόγο για τον οποίο επήλθαν οι νόμοι και η ηθική : « Όταν το Τάο ξέπεσε ανάμεσα στους ανθρώπους, τότε εμφανίστηκαν οι νόμοι και η ηθική». Μας δίνει συμβουλές έτσι ώστε να ακολουθήσουμε έναν ηθικό δρόμο, ζώντας με λιτότητα και απλότητα τη ζωή μας. Μας τονίζει ότι πρέπει να βρούμε την ισορροπία, δηλαδή ούτε να δρασκελίζουμε, γιατί θα κουραστούμε, ούτε να περπατάμε στις μύτες γιατί θα πέσουμε. Αναφέρει ότι ευτυχία είναι να είσαι ευχαριστημένος, ενώ δυστυχία είναι να επιβάλλεσαι στους άλλους. Διάρκεια είναι να παραμένεις στη θέση σου, αιωνιότητα είναι το να πεθαίνεις και να μη χάνεσαι.

«Τρία είναι αυτά που εκτιμώ και ξεχωρίζουν έναν σοφό από τον κόσμο. Το πρώτο είναι η ευγένεια, το δεύτερο η εγκράτεια και το τρίτο είναι η ταπεινότητα». Η δύναμη του Ταο είναι Ειρηνική και μόνο αυτή μπορεί να φτιάξει τον κόσμο. Μας επισημαίνει συχνά ότι το κακό και το καλό συνυπάρχουν (Γιν Γιανγκ). Όσο περισσότερο όμως δίνεις, τόσο περισσότερο έχεις, αυτή είναι η Δικαιοσύνη του Ταο.

Το έργο του ΤΑΟ αλλά και αυτού που το ακολουθεί είναι η Ειρήνη. Αυτός είναι ο εσωτερικός Δρόμος του Λαο Τσε.