Ώρα να μπει ένα τέλος στον ατομικισμό
Μεγαλώνουμε με την ψευδαίσθηση ότι έχουμε κάθε δικαίωμα να πράξουμε οτιδήποτε, στο όνομα της προσωπικής αυτονομίας, των «θέλω» μας. Το αποτέλεσμα; Οι ίδιοι αρρωσταίνουμε, ψυχικά και σωματικά, και ο πλανήτης μας αργοπεθαίνει. Αλλά ίσως στο βάθος να υπάρχει η αυγή μιας αλλαγής…
Κάθε χρόνος που περνά για τον πλανήτη μας είναι καταστροφικότερος από τον προηγούμενο. Ακραία καιρικά φαινόμενα. Πυρκαγιές. Τυφώνες. Λιώσιμο των πάγων. Οικολογικές καταστροφές που αφήνουν πίσω τους νεκρούς κι αστέγους. Όλα αυτά είναι πλέον μέρος της ημερήσιας διάταξης.
Και τι να κάνω εγώ, ένα άτομο μόνο του, μπροστά σε μια τέτοια κολοσσιαία καταστροφή;
Κι όμως. Καθένας μας έχει ένα μέρος ευθύνης.
Στο δυτικό κόσμο τα τελευταία 40 χρόνια, τα παιδιά μεγαλώνουν στην πιο ατομικιστική κουλτούρα που έχει ποτέ γνωρίσει η ανθρωπότητα. Η διαφήμιση και η παγκοσμιοποίηση έφεραν μια εποχή υπερκατανάλωσης άνευ προηγουμένου. Ταυτόχρονα, τηλεοπτικά προγράμματα, διαγωνισμοί ταλέντων, τηλεπαιχνίδια, ακόμη και σχολικά προγράμματα αυτοεκτίμησης, όλα τονίζουν την αξία της αυτοπροβολής καθένα με άλλο τρόπο. Ακόμα και η γλώσσα μας έχει γίνει πιο ατομοκεντρική. Φράσεις όπως «μοναδικός», «προσωπικός», «εαυτός», «εμένα», «δικό μου» είναι πλέον συνηθισμένες σε τραγούδια, τηλεπαιχνίδια, βιβλία.
Οι νέοι άνθρωποι τα βλέπουν όλα αυτά. Και το μυαλό τους είναι σφουγγάρι. Καλό είναι να έχει κανείς αντίληψη του τι αξίζει, αλλά αυτή η υπερβολή έχει φέρει πολλά κακά. Νιώθουμε πλέον απομονωμένοι από τους άλλους. Μόνοι μας. Δικαιολογούμε πλέον αδικαιολόγητες εγωιστικές συμπεριφορές. Το αποτέλεσμα; Το άγχος και η κατάθλιψη μαστίζουν. Και ο πλανήτης βρίσκεται σε βαθιά κλιματική κρίση.
Κι όμως, ίσως στο βάθος κάτι να αλλάζει.
Η επιστήμη πλέον εξετάζει το ενδεχόμενο η αντίληψη του εαυτού ως απομονωμένη οντότητα να είναι ψευδαίσθηση: αποτελούμαστε από μόρια που κάποτε ήταν κομμάτι άλλων οργανισμών, φυτών, ζώων, ακόμα και δεινοσαύρων. Μπορεί να νομίζεις ότι οι σκέψεις σου σε κάνουν μοναδικό. Κι όμως. Τα νευρικά δίκτυα στον εγκέφαλό σου αλλάζουν κάθε λεπτό. Δεν είσαι ο ίδιος τώρα με όταν άρχισες να διαβάζεις αυτό το άρθρο. Η σύγχρονη επιστήμη των κοινωνικών δικτύων δείχνει ότι είμαστε ενωμένοι στενά. Οι ιδέες, οι συμπεριφορές, οι προτιμήσεις, ρέουν ανάμεσά μας έτσι, που δεν είναι ξεκάθαρο πού σταματάει ο ένας νους και πού αρχίζει ο άλλος.
Το ζητούμενο είναι αυτή η αντίληψη να περάσει από την επιστήμη στον άνθρωπο. Να γίνει η αντίληψη του συνόλου κομμάτι της εικόνας του κόσμου μας.
Είναι αυτό πιθανό;
Γενικά, σε μεγάλες καταστροφές, οι άνθρωποι συνήθως τονώνουμε τους δεσμούς μας με ανθρώπους που θεωρούμε της «δικής» μας ομάδας, αποκλείοντας τους «ξένους». Αυτό ισχύει και σε κρατικό επίπεδο. Οι χώρες που νιώθουν πως κινδυνεύουν, τείνουν να εκλέγουν απολυταρχικές κυβερνήσεις. Που απορρίπτουν τους ξένους.
Η καταστροφή του πλανήτη και του ανθρώπου είναι παγκόσμια απειλή. Θα συσπειρωθούμε, λοιπόν, με όλους τους ανθρώπους, χωρίς διαχωρισμούς, για να αντιμετωπίσουμε την απειλή; Θα υποχωρήσει ποτέ ο εγωισμός μας;
Ο καθένας μας ας δώσει την απάντηση. (Πηγή: theguardian.com, Μετάφραση-Απόδοση: philosophyreturns.gr)
Δείτε επίσης:
Πώς να κάνεις τον κόσμο πιο ευτυχισμένο
Ο μικρός πρίγκιπας: “Βλέπουμε μόνο με την καρδιά”
Συναισθηματική Νοημοσύνη: “Η έξυπνη καρδιά”
Ποτέ μην ξεχάσεις το καλό που σου έκαναν – Χόρχε Μπουκάι
