Πίτερ Μπρίγκελ: Ο Πύργος της Βαβέλ (1563)
Κάποτε οι άνθρωποι ήθελαν να χτίσουν έναν πύργο που να φτάνει μέχρι τον ουρανό. Να φτάσουν το Θεό.
Έχτιζαν κι έχτιζαν, μέρα και νύχτα. Ο Πύργος μεγάλωνε. Οι άνθρωποι νόμιζαν ότι όχι μόνο θα φτάσουν το Θεό. Θα τον ξεπεράσουν κι όλας. Τότε ο Θεός θύμωσε. Τους μπέρδεψε τις γλώσσες και θόλωσε τη σκέψη τους. Πια οι άνθρωποι δε μπορούσαν να συνεννοηθούν. Έτσι, χωρίστηκαν, πήγαν ο καθένας σε άλλη χώρα να μείνουν, και είχαν πια διαφορετικές λαλιές. Ο Πύργος της Βαβέλ εγκαταλείφθηκε για πάντα.
Ο Πύργος της Βαβέλ, που μας δίνεται μέσα στο βιβλίο της Γένεσης στη Βίβλο, είναι η απόλυτη έκφραση της ανθρώπινης αλαζονείας. Σήμερα είναι πιο επίκαιρος από ποτέ. Σήμερα ο άνθρωπος δε θέλει απλά να φτάσει το Θεό. Πιστεύει ότι είναι Θεός. Χρησιμοποιεί τη φύση σα να του ανήκει. Αγνοεί τους νόμους της, νοθεύει την ισορροπία της. Η τεχνολογία είναι ένας πύργος που χτίζουμε, κάθε μέρα, για να επιβεβαιώσει την κυριαρχία μας. Να νιώσουμε πως είμαστε Θεοί.
Αλλά δεν είμαστε. Και η Μοίρα καταγράφει κάθε μας κίνηση. Ο Πύργος της Βαβέλ γκρεμίστηκε, όχι λόγω του Θεού, αλλά λόγω των ανθρώπων. Μπήκε μέσα τους η διχόνοια, δε συνεννοούνταν μεταξύ τους, χωρίστηκαν. Στον πίνακα, το τεράστιο κτίριο είναι μεν επιβλητικό, αλλά ετοιμόρροπο. Έχει πάρει μια κλίση στα αριστερά. Απειλεί να καταστρέψει το χωριουδάκι δίπλα του. Απορεί κανείς πώς δε βλέπουν αυτό το τεράστιο λάθος οι άνθρωποι κάτω αριστερά που το θαυμάζουν. Η αλαζονεία τους θα τους καταστρέψει.
Οι άνθρωποι μοιάζουν με μυρμήγκια μπροστά στο τεράστιο έργο. Κάτω δεξιά υπάρχει ένα μεγάλο κάστρο. Αλλά μοιάζει με μικροσκοπικό νάνο δίπλα στον τεράστιο γίγαντα.
Υπάρχει μια αίσθηση ματαιότητας της ανθρώπινης προσπάθειας στον πίνακα. Όλοι οι άνθρωποι με κάτι ασχολούνται. Χτίζουν, κουβαλούν, εμπορεύονται. Και ξέρουμε ότι όλος τους ο κόπος είναι για το τίποτα.
Μπορεί ο μύθος να μας έρχεται από τα βάθη των αιώνων, αλλά το μήνυμά του απευθύνεται άμεσα στο σύγχρονο άνθρωπο.
Δείτε επίσης:
