-
Ας το παραδεχτούμε, είμαστε εθισμένοι στην αγάπη.
-
Πολλοί συγγραφείς έχουν σχολιάσει τις εθιστικές ιδιότητες της αγάπης. Η επιστήμη συμφωνεί.
-
Το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου δρα με παρόμοιο τρόπο στην αγάπη όπως στα ναρκωτικά.
-
Κάποια μέρα, μπορεί να είναι δυνατό να θεραπευτεί «ο εθισμός στην αγάπη».
Από τότε που οι άνθρωποι άρχισαν να γράφουν, έχουν γράψει για την αγάπη. Το παλαιότερο γνωστό ποίημα χρονολογείται από τον 21ο αιώνα π.Χ. Τις περισσότερες φορές, οι συγγραφείς είχαν διχάζονται, υποστηρίζοντας ότι η αγάπη μπορεί να είναι επώδυνη, αδύνατο να την ξεφύγει κανείς ή ακόμη και εθιστική – αναφέροντας από την άλλη πόσο ωραία είναι.
Η ιδέα της αγάπης ως εθισμού είναι γνωστή και ανησυχητική. Σίγουρα δεν μπορεί να ισχύει ότι η αμοιβαία αγάπη μας με τον σύντροφό μας – ένα πράγμα που μπορεί να προκαλέσει ευφορία, κάτι στο οποίο αφιερώνουμε αρκετό απ’ τον πολύτιμο χρόνο μας, και το οποίο φοβόμαστε να χάσουμε – μπορεί να συγκριθεί με τα ναρκωτικά; Όμως, πολλοί επιστήμονες έχουν στρέψει την προσοχή τους στην ιδέα του «εθισμού στην αγάπη» και πώς ο εγκέφαλός μας υπό την επήρεια ναρκωτικών μπορεί να μοιάζει με τον εγκέφαλό μας όταν αγαπάμε.
Αγάπη κι άλλα ναρκωτικά
Σε ένα άρθρο του 2017 μια ομάδα επιστημόνων διατύπωσε την ιδέα ότι η αγάπη είναι εθιστική και την υπέβαλαν σε επιστημονικό έλεγχο.
Επισημαίνουν ότι το κορυφαίο σενάριο περί εθισμού στηρίζεται στην έννοια ενός ναρκωτικού που προκαλεί στον εγκέφαλο να απελευθερώσει ένα αφύσικο επίπεδο χημικών ανταμοιβής, όπως η ντοπαμίνη, ουσιαστικά παραβιάζοντας το σύστημα αυτό. Αυτό το φαινόμενο δεν περιορίζεται αυστηρά στα ναρκωτικά, αν και είναι πιο αποτελεσματικά σε αυτήν τη διαδικασία από άλλα πράγματα. Οι αρουραίοι μπορούν να ντοπαριστούν από τη ζάχαρη όπως και από την κοκαΐνη με παρόμοιο τρόπο και μπορεί να έχουν τρομερά συμπτώματα απόσυρσης όταν τους σταματούν τη ζάχαρη.
Σε δομικό επίπεδο, υπάρχει αρκετή σύνδεση μεταξύ των τμημάτων του εγκεφάλου που χειρίζονται την αγάπη και τη ρομαντική συντροφικότητα με τα μέρη που ασχολούνται με την επεξεργασία εθισμού και ανταμοιβής. Όταν βρέθηκαν μέσα σε μια μηχανή μαγνητικής τομογραφίας ζητήθηκε σε κάποια άτομα να σκεφτούν αυτόν που αγαπούν ρομαντικά, τα κέντρα ανταμοιβής του εγκεφάλου των ανθρώπων άναβαν σαν λούνα παρκ.
Η αγάπη ως εθισμός
Αυτά τα γεγονότα οδηγούν τους συγγραφείς να εξετάσουν δύο ιδέες, που ονομάζονται «στενές» και «ευρείες» απόψεις της αγάπης ως εθισμού.
Η πιο στενή άποψη υποστηρίζει ότι ο εθισμός είναι αποτέλεσμα μη φυσιολογικών εγκεφαλικών διεργασιών που απλά δεν υπάρχουν σε μη εθισμένους. Υπό από αυτό το παράδειγμα, «οι συμπεριφορές της αναζήτησης φαγητού και της αναζήτησης αγάπης δεν είναι πραγματικά το αποτέλεσμα του εθισμού, ανεξάρτητα από το ότι μπορεί να μοιάζουν με εθισμό». Θα μπορούσε να είναι ότι οι μη φυσιολογικές διαδικασίες προκαλούν το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου να καταρρεύσει όταν εκτίθεται σε αγάπη και να αντιδράσει υπερβολικά.
Εάν αυτό το μοντέλο είναι ακριβές, ο εθισμός στην αγάπη θα ήταν ένα σπάνιο πράγμα – μια μελέτη το βάζει περίπου στο πέντε έως δέκα τοις εκατό του πληθυσμού – αλλά θα μπορούσε να θεωρηθεί μια διαταραχή παρόμοια με άλλες και που προκαλείται από ελαττωματική καλωδίωση στον εγκέφαλο. Όπως και με άλλους εθισμούς, αυτή η δυσλειτουργία του συστήματος ανταμοιβής θα μπορούσε να οδηγήσει σε αδυναμία να ζήσει κάνεις μια φυσιολογική ζωή, δυσκολία να έχει υγιείς σχέσεις και πολλές άλλες αρνητικές συνέπειες.
Η ευρεία άποψη εξετάζει τον εθισμό με διαφορετικό τρόπο, ίσως ακόμη και ριζικά.
Ξεκινά με την ιδέα ότι ο εθισμός υπάρχει σε ένα φάσμα κινήτρων. Όλες οι ορέξεις μας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για φαγητό και νερό, υπάρχουν σε αυτό το φάσμα και ενεργοποιούν παρόμοια μέρη του εγκεφάλου όταν ικανοποιηθούν. Μπορούμε να έχουμε όρεξη για οτιδήποτε αγγίζει το σύστημα ανταμοιβής μας, όπως φαγητό, τζόγο, σεξ, ναρκωτικά και αγάπη. Για τους περισσότερους ανθρώπους, οι ορέξεις μας είναι σε φυσιολογικά επίπεδα και επαναλαμβάνονται. Μπορεί να είμαι ελαφρώς «εθισμένος» στο φαγητό – παρόλο που στην πραγματικότητα το χρειάζομαι μερικές φορές την ημέρα – αλλά αυτός ο εθισμός δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία μου.
Ωστόσο, η όρεξη για κοκαΐνη είναι σπάνια μικρή όταν υπάρχει, και συνήθως επικίνδυνη. Ομοίως, η όρεξη ενός ατόμου για αγάπη μπορεί να φθάσει σε επίπεδα εθισμού και ένα άτομο θα μπορούσε να θεωρηθεί επικίνδυνα εθισμένο στις ρομαντικές σχέσεις (ή σε ένα συγκεκριμένο άτομο). Αυτό θα έβαζε τον εθισμό στην αγάπη στο ακραίο άκρο του φάσματος.
Βέβαια οι συγγραφείς δεν θέλουν να μας πουν ότι η αγάπη μας κάνει κακό μόνο και μόνο επειδή μπορεί να μοιάζει με εθισμό. Ο εθισμός στην αγάπη δεν είναι ο ίδιος με τον εθισμό στην κοκαΐνη σε νευρολογικό επίπεδο: υπάρχουν σημαντικές διαφορές, όπως το πόσο καιρό χρειάζεται για να εμφανιστεί η επιθυμία για μια ακόμα δόση. Αντίθετα, οι συγγραφείς το βλέπουν αυτό ως ευκαιρία να επανεξετάσουμε την προσέγγισή μας στον εθισμό γενικότερα και να σκεφτούμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τους πληγωμένους όταν δεν φαίνεται να ξεπερνούν την τελευταία τους σχέση.
Είναι ο «εθισμός στην αγάπη» μια θεραπεύσιμη διαταραχή;
Υποθετικά, μια νευρολογική βάση για έναν εθισμό στην αγάπη θα μπορούσε να μας δείξει και τρόπους θεραπείας. Εάν η πιο στενή άποψη του εθισμού είναι ακριβής, ίσως μερικοί άνθρωποι θα μπορούν να αναζητήσουν θεραπεία για τον εθισμό στην αγάπη με τον ίδιο τρόπο που άλλοι ζητούν βοήθεια για να σταματήσουν το κάπνισμα. Εάν η ευρεία άποψη του εθισμού είναι σωστή, η θεραπεία του εθισμού στην αγάπη θα ήταν απίθανη, καθώς είναι δύσκολο να προσδιοριστεί σωστά ποιο είναι το επιτρεπτό όριο.
Όπως και να έχει εν τέλει, δεδομένου ότι η αγάπη γενικά εκτιμάται σε μεγάλο βαθμό από όλους τους πολιτισμούς και δεν φαίνεται να είναι στην ίδια κατηγορία με τις κακές συνήθειες (πχ. κοκαΐνη), οι συγγραφείς αμφιβάλλουν ότι θα θεραπεύσουμε οποιονδήποτε για «εθισμό στην αγάπη “σύντομα. Πηγή: Big Think
Πρέπει να έχετε συνδεθεί για να σχολιάσετε.