Πατάς like σε μια σελίδα για γυμναστική στο Instagram. Και σχεδόν αμέσως η αρχική σου εμφανίζει ένα βομβαρδισμό από αναρτήσεις που αφορούν τη γυμναστική. Σου θυμίζει τίποτα;
Δε γίνεται τυχαία αυτό. Οι αλγόριθμοι στα social media είναι φτιαγμένοι για να μας κάνουν να βλέπουμε πράγματα που μας αρέσουν. Για να μένουμε κολλημένοι στην οθόνη όση περισσότερη ώρα γίνεται.
Γιατί γίνεται αυτό; Λοιπόν, κατά βάση για σκοπούς εμπορικούς. Τα social media βασίζονται στις διαφημίσεις. Όσο πιο στοχευμένο το κοινό στο οποίο απευθύνεται η διαφήμιση, τόσο πιο πετυχημένη είναι. Και με τις πληροφορίες που μαζεύουν οι πλατφόρμες για εμάς, οι διαφημίσεις είναι πολύ, πολύ στοχευμένες. Κάθε διαφήμιση που βλέπουμε στο διαδίκτυο είναι προσεκτικά επιλεγμένη για εμάς.
Η υπόσχεση που έγινε Matrix
Οι πιο παλιοί από εμάς θυμόμαστε τι ωραίο έμοιαζε το Facebook στην αρχή. Τι υπέροχο, να μπορείς να συνδεθείς με ανθρώπους που έχεις να δεις χρόνια!
Όμως τα πράγματα δεν έμειναν έτσι απλά. Σύντομα οι πλατφόρμες έγιναν σαν τέρατα με άπειρους άγνωστους φίλους, άχρηστα stories, κουτσομπολιά για celebrities, αυτοπροβολή και διαφημίσεις.
Η τεχνητή νοημοσύνη πίσω από αυτές τις πλατφόρμες υπολογίζει τι σου αρέσει με βάση τις κινήσεις σου στα social media και στο διαδίκτυο γενικά. Το Twitter μπορεί να παρακολουθεί τους πολιτικούς που σου αρέσουν, και να σου εμφανίζει περισσότερες αναρτήσεις και ανθρώπους που τείνουν σε αυτή την πολιτική πλευρά. Όσο περισσότερα likes και share πατάς, τόσο πιο γρήγορα θα βρεθείς να τάσσεσαι υπέρ αυτής της πολιτικής κατεύθυνσης. Ωστόσο υπάρχει ένα πρόβλημα: οι αλγόριθμοι συχνά ενεργοποιούνται όταν επικρατούν αρνητικά συναισθήματα, όπως παρορμητικότητα ή θυμός.
Ως αποτέλεσμα, οι αλγόριθμοι μεγεθύνουν τον αρνητισμό και τον διαδίδουν σε άλλους. Αυτός είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τον έντονο θυμό που χαρακτηρίζει σήμερα όσους ασχολούνται με την πολιτική, ανεξαρτήτως ποιας πλευράς έχουν επιλέξει.
Ψηφιακές φυλές
Καθώς οι πλατφόρμες μας εμφανίζουν σε συγκεκριμένους ανθρώπους σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα κάποια ιδεολογία (ή κάποιο χόμπι, κάποια ενασχόληση, οποιαδήποτε προτίμηση μπορεί να έχουν), οι χρήστες γίνονται πολύ μονομερείς. Άλλοι θα γίνουν υπερβολικά συντηρητικοί, άλλοι υπερβολικά φιλελεύθεροι, υπερβολικά φανατικοί με κάποια θρησκεία, υπερβολικοί με την προστασία του περιβάλλοντος η με την άρνηση προς την κλιματική αλλαγή… Τα μέλη κάθε ψηφιακής «φυλής» καταναλώνουν και αναπαράγουν μια συγκεκριμένη ιδεολογία, ενώ κατηγορούν τους «άλλους», που δεν τάσσονται στην ίδια πλευρά.
Είμαστε εκ γενετής όντα που αναζητούμε μια φυλή για να ενταχθούμε. Αλλά ειδικά όταν φοβόμαστε είναι που η φυλή μας γίνεται πολύ πιο σημαντική. Τότε εμπιστευόμαστε περισσότερο τις πληροφορίες της δικής μας ομάδας, όχι των ξένων. Θεωρητικά, αυτό είναι εξελικτικό πλεονέκτημα. Η εμπιστοσύνη οδηγεί στη συνοχή, και μας βοηθά να επιβιώσουμε.
Αλλά τώρα, η ίδια αυτή τάση μας να μπαίνουμε σε φυλές – μαζί με την κοινωνική πίεση, τα αρνητικά συναισθήματα και τις εκρήξεις θυμού – συχνά μας κάνουν να εξοστρακίζουμε όσους διαφωνούν μαζί μας. Σε έρευνα φάνηκε ότι το 61% των Αμερικανών έχουν διαγράψει από φίλο, έχουν σταματήσει να ακολουθούν ή έχουν μπλοκάρει κάποιον στα social media εξαιτίας των πολιτικών του πεποιθήσεων ή αναρτήσεων. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η μακρόχρονη έκθεση στα social media προκαλεί κατάθλιψη και άγχος.
Το Matrix σκέφτεται αντί για εμάς
Η ανθρώπινη σκέψη έχει αλλάξει. Μας είναι πλέον πιο δύσκολο να καταλάβουμε την «πλήρη εικόνα» μιας κατάστασης. Για πολλούς ανθρώπους σήμερα είναι υπερβολικό το να διαβάζουν ένα ολόκληρο βιβλίο. Το scrolling στο facebook έχει υπολογίσει ότι το χρονικό όριο της προσοχής μας είναι 1.7 έως 2.5 δευτερόλεπτα στις αναρτήσεις. Αυτό αναπόφευκτα επηρεάζει αρνητικά την κριτική μας σκέψη. Ακόμη και οι πιο σπουδαίες ειδήσεις δεν εμφανίζονται για περισσότερες από λίγες ώρες. Μετά παίρνει σειρά η επόμενη μεγάλη είδηση. Το Matrix σκέφτεται αντί για εμάς: εμείς απλά καταναλώνουμε την ιδεολογία που μας παρουσιάζεται από αυτούς με τους οποίους είμαστε στην ίδια φυλή.
Πριν από όλα αυτά, το πεδίο στο οποίο εκτιθέμεθα κοινωνικά ήταν η οικογένεια, οι φίλοι, οι συγγενείς, οι γείτονες, οι συμμαθητές, η τηλεόραση, οι ταινίες, τα περιοδικά, οι εφημερίδες και τα βιβλία. Και ήταν αρκετά. Μέσα σε όλα αυτά υπήρχε ποικιλομορφία και μια υγιής ποσότητα πληροφοριών με διάφορα «συστατικά». Πάντα γνωρίζαμε ανθρώπους που δεν πίστευαν τα ίδια πράγματα με εμάς. Αλλά το να τα πηγαίνουμε καλά μαζί τους ήταν μέρος της ζωής.
Τώρα αυτές οι διαφορετικές φωνές έχουν γίνει πιο μακρινές, – «οι άλλοι», τους οποίους λατρεύουμε να μισούμε στα social media. Περισσότερα μπορείτε να δείτε εδώ: bigthink.com
