(Απόσπασμα από το βιβλίο “Η Μυστική Διδασκαλία του Πλάτωνα“, Σάββας Παττακός, Εκδόσεις ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗ):
Το Μυστήριο των Κύκλων
Ο νόμος αυτός αποτελεί έναν από τους θεμελιώδεις νόμους της φύσης και εντάσσεται μέσα στο νόμο της Περιοδικότητας. Ας δούμε κάποια βασικά σημεία σχετικά με τη διδασκαλία για τον Νόμο των Κύκλων και έπειτα, όπως με όλα τα θέματά μας, θα δούμε πώς αυτή διαποτίζει τις γραμμές των διαλόγων του Πλάτωνα.
“Το Παν ρέει μέσα και έξω. Κάθε πράγμα έχει τη διάρκειά του.”
“Κάθε τι εξελίσσεται και κατόπιν εκφυλίζεται. Η ταλάντωση του εκκρεμούς εκδηλώνεται σε όλα. Ο χρόνος της αιώρησής του προς τα δεξιά είναι ίσος με το χρόνο της αιώρησής του προς τ’ αριστερά. Ο ρυθμός είναι σταθερός”.
Η εσωτερική διδασκαλία για τους κύκλους συνοψίζεται θαυμάσια στο περίφημο Κυμβάλειον, ένα μνημείο της Ερμητικής Φιλοσοφικής παράδοσης. Η πέμπτη από τις επτά αρχές, οι οποίες διέπουν το Σύμπαν σε όλα τα επίπεδα της εκδήλωσης του, είναι αυτή του Ρυθμού. Μέσα στο πλαίσιο αυτού του νόμου -ο οποίος συνδυάζεται βέβαια με όλους τους υπόλοιπους- μπορούμε να βρούμε όλα αυτά τα στοιχεία που συνθέτουν την παγκόσμια αρμονία: Περιοδικότητα, επαναλαμβανόμενοι κύκλοι, εναλλαγές εποχών -μικρών και μεγάλων- διαδοχές, μεταβολές, ξεκινήματα και παύσεις, αμπώτιδα και πλημμυρίδα και τόσα άλλα. Όλα εναλλάσσονται με απίστευτο τρόπο, αλλά και με μία μαθηματική συνέπεια και αυστηρούς κανόνες. Επαναλαμβάνονται χωρίς παρόλα αυτά ποτέ να είναι τα ίδια.
Μυστική Δοξασία
Η παρατήρηση της φύσης οδήγησε τον άνθρωπο στη διατύπωση αυτού του νόμου, όπως και σε τόσα άλλα. Η Ε.Π. Μπλαβάτσκυ, στη “Μυστική Δοξασία”, αφιερώνει ολόκληρο κεφάλαιο στο θέμα των Κύκλων. Και όπως συνήθως, πολλές φορές τονίζει ότι ο Πλάτωνας ανήκει στους μυημένους φιλοσόφους που παρουσιάζουν αυτή τη διδασκαλία. Στις “Ουπανισάδ” -όπως και σε πολλά άλλα ινδικά κείμενα όπου διασώζονται πολλά στοιχεία της εσωτερικής φιλοσοφίας- συναντούμε π.χ. το σκοτεινό δεκαπενθήμερο και το φωτεινό δεκαπενθήμερο που εναλλάσσονται.
Αλλά και ολόκληρη η επιστήμη της Γιόγκα βασίζεται στη γνώση και στην εναρμόνιση των ρυθμών του ανθρώπου και της φύσης. Θα μπορούσαμε να επιμείνουμε πολύ για την ποικίλη παρουσίαση του θέματος αυτού σε διάφορες πηγές, όπως π.χ. σ’ αυτά που αναφέρει ο Πλούταρχος για το Ζωροαστρισμό.
“Πολιτεία”
Στο βιβλίο της Πολιτείας, ο μεγάλος φιλόσοφος χρησιμοποιεί τις λέξεις: περιφορά, κύκλοι, περιτροπές. Είναι παρόμοιες έννοιες που περιέχουν το νόημα της περιόδου περιστροφής του κύκλου και της εναλλαγής ταυτόχρονα. Έτσι, έχουμε κύκλους ανάπτυξης και κατάπτωσης, άγονες και στείρες περιόδους, ανόδους και καθόδους. Προκειμένου περί του θέματος των γεννήσεων που πραγματεύεται στο κεφάλαιο αυτό της Πολιτείας, τονίζει ότι υπάρχουν ευνοϊκές και ακατάλληλες χρονικές στιγμές για τη σύλληψη των παιδιών. Αν οι κάτοικοι της Πολιτείας χάσουν την εσωτερική γνώση των ευνοϊκών χρονικών κύκλων, αλλά και τη γνώση του περίφημου γεωμετρικού αριθμού τότε θα ενσαρκωθούν ψυχές ακατάλληλες και θα αρχίσει ο εκφυλισμός της Πολιτείας.
Ο φιλόσοφός μας σημειώνει ότι τα πάντα κινούνται με τέτοιο τρόπο ώστε διαγράφουν κύκλους (ωσπερεί κύκλον περιτόντα) και μάλιστα κύκλους αντιθέτων και έτσι υπάρχει μία αιώνια ποικιλία, αρμονία και ένα διηνεκές γίγνεσθαι: Πόλεμος-Ειρήνη, Ημέρα-Νύκτα, Ζωή-Θάνατος, Ύπνος-Εγρήγορση. Διαφορετικά θα υπήρχε στασιμότητα, αδράνεια, ανυπαρξία. Η εναλλαγή δημιουργεί ένα είδος μουσικής συμφωνίας. Όλα βρίσκονται μέσα στο χρόνο, είναι “ωραία”, συμβαίνουν στην ώρα τους. Μάλιστα ο άνθρωπος, σαν κάτοικος της γης, υπόκειται στις εναλλαγές των κύκλων της, κάνοντας και προσαρμόζοντας ταυτόχρονα τις δικές του περιφορές με αυτές του πλανήτη. Όμως υπάρχουν, εκτός από το γήινο χρόνο και τις γήινες εποχές, καθώς και εκτός από τον ηλιακό χρόνο και τις ηλιακές εποχές και άλλοι κοσμικοί ρυθμοί και “χρόνοι”.
Ο μεγάλος φιλόσοφος με χαρακτηριστικό τρόπο αναπτύσσει την έννοια του χρόνου στον Τίμαιο, αναφερόμενος στη νύκτα και την ημέρα, στους κύκλους της σελήνης και του ήλιου. (Πηγή: nea-acropoli.gr)
Διαβάστε επίσης:
Η διαχρονικότητα της Αρχαίας Ελληνικής μουσικής
Τι μας διδάσκει για τα όνειρα ο Πλάτωνας
Ο Πλάτωνας και οι Θείοι Βασιλείς της ανθρωπότητας
Tο δράμα της εποχής μας είναι ο διαχωρισμός επιστήμης και σοφίας
Οι αισθήσεις και η εξέλιξή τους κατά τον Πλάτωνα
