4 πράγματα που δεν κάνουν οι συναισθηματικά ευφυείς άνθρωποι
Εγκαταλείψτε αυτές τις κακές συνήθειες και η φυσική σας συναισθηματική νοημοσύνη θα λάμψει
Γράφει ο Nick Wignall
Οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται τη συναισθηματική νοημοσύνη ως μια δεξιότητα, κάτι που μπορείτε να χτίσετε και να εκπαιδεύσετε με εξάσκηση.
Και ενώ αυτό είναι εν μέρει αλήθεια, υπάρχει μια βαθύτερη αλήθεια για τη συναισθηματική νοημοσύνη που οι περισσότεροι από εμάς παραβλέπουμε:
Η βελτίωση της συναισθηματικής σας νοημοσύνης συχνά αφορά αυτό που κάνετε λιγότερο, όχι περισσότερο.
Ως ψυχολόγος, συνεργάζομαι με πολλούς ανθρώπους που μοιάζουν αν και δεν έχουν μεγάλη συναισθηματική νοημοσύνη:
- Κατηγορούν άλλους ανθρώπους για τα προβλήματά τους.
- Εγκλωβίζονται σε κύκλους στρες και άγχους.
- Αυτοσαμποτάρονται μόλις αρχίσουν να σημειώνουν πρόοδο.
Αλλά από την εμπειρία μου βλέπω ότι στους περισσότερους ανθρώπους δεν λείπει η ικανότητα για συναισθηματική νοημοσύνη. Στην πραγματικότητα, νομίζω ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ήδη υψηλό βαθμό συναισθηματικής νοημοσύνης.
Δυστυχώς, όμως, πολλοί αποτρέπονται από τη χρήση της έμφυτης συναισθηματικής τους νοημοσύνης από μια σειρά κακών συνηθειών που την μπλοκάρουν.
Εάν θέλετε να βελτιώσετε τη συναισθηματική σας νοημοσύνη, μάθετε να αναγνωρίζετε αυτές τις συνήθειες στη ζωή σας και να εργαστείτε για να τις εξαλείψετε. Νομίζω ότι θα διαπιστώσετε ότι η φυσική συναισθηματική σας νοημοσύνη δεν σας λείψει.
1. Κάνοντας κριτική στους άλλους
Η κριτική προς τους άλλους είναι συχνά ένας ασυνείδητος αμυντικός μηχανισμός που στοχεύει στο να μας ανακουφίσει από τις δικές μας ανασφάλειες.
Είμαστε όλοι επικριτικοί μερικές φορές. Και δεν είναι απαραίτητα κακό. Το να σκεφτόμαστε προσεκτικά και κριτικά για τον κόσμο γύρω μας είναι μια ζωτική δεξιότητα. Μας βοηθά να βλέπουμε τον κόσμο και τις σχέσεις μας με αντικειμενικό τρόπο.
Αλλά η υπερβολική κριτική – ειδικά η συνήθεια να είμαστε επικριτικοί προς τους άλλους – μπορεί να οδηγήσει στο αντίθετο της αντικειμενικότητας: μπορεί να μας κάνει στενόμυαλους και τυφλούς, ειδικά για τον εαυτό μας.
Ένας από τους λόγους για τους οποίους είναι τόσο εύκολο να διολισθήσουμε στη συνήθη κριτική των άλλων είναι ότι μας κάνει να νιώθουμε καλά:
- Όταν επισημαίνετε στον εαυτό σας ότι κάποιος άλλος είναι ανόητος, υπονοείτε επίσης ότι είστε έξυπνοι. Και αυτό είναι καλό.
- Όταν επικρίνετε κάποιον άλλον ότι είναι αφελής, αυτό που πραγματικά κάνετε είναι να λέτε στον εαυτό σας ότι είστε εκλεπτυσμένοι. Και αυτό είναι καλό.
- Όταν κρυφογελάτε σιωπηλά από μέσα σας για το πόσο απαίσια είναι η αίσθηση της μόδας κάποιου, λέτε στον εαυτό σας πόσο εκλεπτυσμένο είναι το δικό σας γούστο. Και αυτό είναι καλό.
Η χρήσιμη κριτική είναι για να κάνεις τον κόσμο καλύτερο. Η αχρείαστη κριτική είναι για να κάνεις τον εαυτό σου να νιώσει καλύτερα.
Ενώ το να είσαι επικριτικός μπορεί προσωρινά να σε κάνει να αισθάνεσαι καλά με τον εαυτό σου, συνήθως σε κάνει μακροπρόθεσμα να αισθάνεσαι χειρότερα για τον εαυτό σου.
Από την άλλη, οι συναισθηματικά έξυπνοι και συνειδητοποιημένοι άνθρωποι κατανοούν ότι η κριτική στους άλλους είναι απλώς ένας πρωτόγονος αμυντικός μηχανισμός. Και ότι υπάρχουν πολύ καλύτεροι, πιο παραγωγικοί τρόποι για να αντιμετωπίσουμε τα άγχη και τις ανασφάλειές μας.
Χωρίς να το γνωρίζουν, οι άνθρωποι που επικρίνουν συνεχώς τους άλλους, στην πραγματικότητα απλώς προσπαθούν να μετριάσουν τις δικές τους ανασφάλειες.
Κατανοήστε ότι η κριτική προς τους άλλους είναι χάσιμο χρόνου και ενέργειας, επειδή δεν επενδύεται αυτός ο χρόνος και η ενέργεια για τη βελτίωση του εαυτού σας και του κόσμου γύρω σας.
«Η κριτική προς τους άλλους είναι μια μορφή αυτοεπαίνου. Είναι σαν να θέλουμε να προβάλλουμε τη δική μας κορνίζα με τη φωτογραφία μας στον τοίχο μας που είναι ίσια λέγοντας στους γείτονές μας ότι η δική τους κορνίζα είναι στραβή.” ― Fulton J. Sheen
2. Ανησυχία για το μέλλον
Το να ανησυχείς για το μέλλον σημαίνει να ζεις σε άρνηση για τη θεμελιωδώς αβέβαιη φύση της ζωής.
Ως ανθρώπινα πλάσματα λαχταρούμε την τάξη και τη βεβαιότητα. Και για καλό λόγο: Οι πρόγονοί μας που ήταν καλύτεροι στο να κάνουν τη ζωή τους λιγότερο αβέβαιη, πιθανότατα επιβίωσαν περισσότερο από εκείνους που δεν το έκαναν. Έχουμε βιολογικά κίνητρα να μειώσουμε την αβεβαιότητα.
Αλλά υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ της λήψης εύλογων μέτρων για τη μείωση της αβεβαιότητας και του τρόμου, τόσο που παραπλανούμε τον εαυτό μας στο να πιστεύουμε ότι μπορούμε να την εξαλείψουμε εντελώς.
Και αυτό κάνουν οι χρόνια ανήσυχοι. Φοβούνται τόσο πολύ την αβεβαιότητα και είναι τόσο απρόθυμοι να ζήσουν μαζί της, που ξεγελούν τον εαυτό τους και πιστεύουν ότι μπορούν να κάνουν το μέλλον λιγότερο αβέβαιο — σκεπτόμενοι συνεχώς για αυτό!
Οι χρόνια ανήσυχοι ζουν με την ψευδαίσθηση ότι η σκέψη βοηθά πάντα στην επίλυση προβλημάτων και ότι ο σχεδιασμός οδηγεί πάντα σε μεγαλύτερα επίπεδα ετοιμότητας. Αλλά κανένα από τα δύο δεν είναι αλήθεια:
- Ακριβώς επειδή σκέφτεστε ένα πρόβλημα δεν σημαίνει ότι το σκέφτεστε παραγωγικά.
- Και μόνο και μόνο επειδή σχεδιάζετε – αναλύοντας αμέτρητα υποθετικά μελλοντικά σενάρια – δεν σημαίνει ότι είστε καλύτερα εξοπλισμένοι για να τα χειριστείτε. Συχνά, απλώς κάνετε τον εαυτό σας να αισθάνεται πιο έτοιμος.
Η ανησυχία σού δίνει την ψευδαίσθηση της βεβαιότητας. Αλλά τελικά, σε κάνει μόνο περισσότερο εύθραυστο.
Οι συναισθηματικά έξυπνοι άνθρωποι κατανοούν ότι η ζωή είναι εγγενώς αβέβαιη. Και καταλαβαίνουν ότι είναι καλύτερο να αντιμετωπίζουν αυτή την πραγματικότητα με καθαρό βλέμμα παρά να την αρνούνται.
Επειδή όταν σταματήσετε να καταδυναστεύετε τον εαυτό σας με όλο το στρες και το άγχος που συνοδεύει τη χρόνια ανησυχία, θα εκπλαγείτε πόση ενέργεια και ενθουσιασμός επιστρέφουν στη ζωή σας.
Όταν σταματήσετε να επιμένετε ο κόσμος να ενεργήσει όπως θέλετε αύριο, γίνεται πολύ πιο εύκολο να συνεργαστείτε με τον κόσμο που έχετε σήμερα.
«Η ανησυχία δεν αδειάζει το αύριο από τη λύπη του, αδειάζει το σήμερα από τη δύναμή του». ― Corrie Ten Boom
3. Μηρυκασμός του παρελθόντος
Το να αναμασάς τα λάθη του παρελθόντος είναι μια άστοχη προσπάθεια ελέγχου.
Ακριβώς όπως εμείς οι άνθρωποι επιθυμούμε την τάξη και τη βεβαιότητα, επιθυμούμε επίσης τον έλεγχο. Έχουμε εμμονή με την ιδέα ότι, με αρκετή προσπάθεια και επιμονή, μπορούμε να καταφέρουμε να πετύχουμε οτιδήποτε.
Φυσικά, οι περισσότεροι άνθρωποι που αναμασούν ασταμάτητα τα λάθη και τις αποτυχίες του παρελθόντος δεν πιστεύουν στην πραγματικότητα ότι μπορούν να αλλάξουν το παρελθόν. Αντίθετα, ο μηρυκασμός για το παρελθόν, τους δίνει την ψευδαίσθηση του ελέγχου, όσο φευγαλέα και προσωρινή κι αν είναι.
Όταν έχετε κάνει κάτι κακό ή έχετε κάνει ένα λάθος στο παρελθόν, φυσικά αισθάνεστε ενοχές και τύψεις. Οι χρόνια μηρυκαστικοί αναπτύσσουν την ασυνείδητη συνήθεια να θυμούνται συνεχώς λάθη του παρελθόντος, επειδή τους δίνει για λίγο ένα αίσθημα ελέγχου. Και το να νιώθουμε ότι έχουμε τον έλεγχο βοηθά στην απομάκρυνση της αίσθησης να νιώθουμε αβοήθητοι – αυτό που νιώθουμε όταν πραγματικά βλέπουμε τα λάθη του παρελθόντος.
Στην πραγματικότητα, κανένας μηρυκασμός ή ανάλυση των προηγούμενων λαθών σας δεν θα αλλάξει αυτό που συνέβη. Που σημαίνει ότι το να νιώθουμε αβοήθητοι και αδύναμοι είναι αναπόφευκτο.
Αυτό είναι κάτι σκληρό και οι συναισθηματικά έξυπνοι άνθρωποι όχι μόνο το κατανοούν, αλλά και το αποδέχονται.
Αν θέλετε να συνεχίσετε τη ζωή σας αντί να μένετε κολλημένοι στο παρελθόν, πρέπει να αποδεχτείτε το παρελθόν όπως είναι—συμπεριλαμβανομένου του να αισθάνεστε αβοήθητοι.
Πρέπει να εγκαταλείψετε την επιλογή να επισκέπτεστε ατελείωτα το παρελθόν, ανεξάρτητα από το πόσο σας αποσπά την προσοχή από τον πραγματικό σας πόνο – τον πόνο της αδυναμίας.
Σε περίπτωση αμφιβολίας, αναλάβετε δράση στο παρόν αντί να κολλάτε στο παρελθόν. Κάντε κάτι χρήσιμο, τώρα, όσο μικρό κι αν είναι — και αντισταθείτε στον πειρασμό να επαναλάβετε μια ακόμη σκηνή από το παρελθόν σας.
Μην εγκαταλείπετε τον έλεγχο του μέλλοντός σας, προσποιούμενοι ότι μπορείτε να ελέγξετε το παρελθόν.
«Το να σκέφτεσαι υπερβολικά είναι ασθένεια».
― Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι
4. Διατήρηση μη ρεαλιστικών προσδοκιών
Οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες είναι μια άστοχη προσπάθεια ελέγχου άλλων ανθρώπων.
Ακριβώς όπως το αναμάσημα είναι μια προσπάθεια να ελέγξουμε το παρελθόν και το πώς νιώθουμε γι’ αυτό, η διατήρηση μη ρεαλιστικών προσδοκιών είναι συνήθως μια λεπτή προσπάθεια να ελέγξουμε τους άλλους ανθρώπους.
Φυσικά, οι περισσότεροι άνθρωποι με μη ρεαλιστικές προσδοκίες δεν το βλέπουν έτσι. Πιθανώς βλέπετε τις προσδοκίες σας από τους άλλους ανθρώπους ως κάτι καλό: Το να έχετε υψηλές προσδοκίες για τους ανθρώπους, τους ενθαρρύνει να αναπτυχθούν και να ωριμάσουν και να γίνουν ο καλύτερος εαυτός τους!
Ίσως να είναι έτσι αλλά αυτό εξακολουθεί να είναι μια λεπτή μορφή ελέγχου. Έχετε μια άποψη για το πώς το άλλο άτομο στη ζωή σας πρέπει να είναι ή να κάνει ή να πετύχει και η προσδοκία σας είναι ο τρόπος που προσπαθείτε να το πραγματοποιήσετε.
Τι σημαίνει όμως, ακριβώς, να διατηρείς μια μη ρεαλιστική προσδοκία;
Με απλά λόγια, σημαίνει ότι χάνετε χρόνο δημιουργώντας ιστορίες στο μυαλό σας σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν οι άλλοι άνθρωποι. Και όταν αναπόφευκτα αποτυγχάνουν να ανταποκριθούν σε αυτά τα πρότυπα, συγκρίνετε, αντανακλαστικά, την πραγματικότητα με αυτές τις προσδοκίες και νιώθετε αναστάτωση και απογοήτευση.
Και πώς απαντάτε σε αυτή την αναστάτωση και την απογοήτευση; Δημιουργώντας ακόμα πιο μεγάλες και περίτεχνες προσδοκίες, γιατί αυτό θα σε κάνει να νιώθεις ακόμα καλύτερα και να έχεις τον έλεγχο!
Φυσικά νοιάζεσαι για τους ανθρώπους της ζωής σου και θέλεις το καλύτερο για αυτούς. Και σε πονάει να τους βλέπεις να πονάνε ή να αγωνίζονται ή να υποφέρουν. Έτσι, όταν δημιουργείτε μια ιστορία στο μυαλό σας σχετικά με την επιτυχία και την καλύτερη απόδοση (δηλαδή μια προσδοκία) αισθάνεστε λίγο καλύτερα.
Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορείτε πραγματικά να ελέγξετε άλλους ανθρώπους, ακόμη και προς το καλύτερο. Όχι, σχεδόν όσο θα θέλατε, πάντως. Που σημαίνει ότι τελικά δημιουργείτε έναν διαρκή φαύλο κύκλο από υψηλές προσδοκίες και μεγάλες απογοητεύσεις.
Επιπλέον, τελικά οι προσπάθειές σας για έλεγχο αρχίζουν να γίνονται αισθητές από τους ανθρώπους στη ζωή σας και αυτοί αγανακτούν επειδή νιώθουν ότι τους πιέζετε. Και αν συνεχιστεί αρκετά, μπορεί ακόμη και να ενεργήσουν αντίθετα με τις προσδοκίες σας απλά από αντίδραση!
Η λύση είναι να εγκαταλείψετε τις προσδοκίες σας. Σταματήστε να δημιουργείτε ιστορίες για το τι θέλετε για άλλους ανθρώπους. Και αντ΄ αυτού, απλώς να είστε παρόντες για αυτό το άτομο όπως αυτό είναι:
- Επιβεβαιώστε τους τρέχοντες αγώνες τους αντί να ονειροπολείτε τις μελλοντικές τους επιτυχίες.
- Θέστε πραγματικά όρια στη συμπεριφορά τους αντί να επιθυμείτε την τελειότητα.
- Συναντήστε τους εκεί που είναι αντί εκεί που θέλετε να είναι.
Κρατήστε τις ελπίδες σας, αλλά αφήστε τις προσδοκίες σας.
Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
Εάν θέλετε να αυξήσετε τη συναισθηματική σας νοημοσύνη, προσπαθήστε να προσεγγίσετε το πρόβλημα ανάποδα: Αντί να προσπαθείτε να βελτιώσετε τις δεξιότητες συναισθηματικής σας νοημοσύνης, προσπαθήστε να εντοπίσετε και να εξαλείψετε τις συνήθειες που παρεμβαίνουν στη φυσική συναισθηματική σας νοημοσύνη.
Σταματήστε να επικρίνετε τους άλλους.
Σταματήστε να ανησυχείτε για το μέλλον.
Σταματήστε να αναμασάτε το παρελθόν.
Σταματήστε να περιμένετε πάρα πολλά από τους άλλους.
