Από το περιοδικό “Φιλοσοφική Λίθος“, Εκδόσεις ΝΕΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗ
Η Ψυχή είναι πιο ενεργητική όταν το σώμα κοιμάται, ή καθώς πρόσθεσε ο Αριστοτέλης όταν βρίσκεται στο σημείο του θανάτου. Μια τέτοια όμως πίστη αποτελεί ένα ουσιαστικό στοιχείο του σαμανιστικού πολιτισμού που υπάρχει ακόμα και σήμερα στη Σιβηρία, κι έχει αφήσει τα ίχνη της παλιάς του ύπαρξης πάνω σε μια μεγάλη περιοχή, που εκτείνεται σ’ ένα πελώριο τόξο, από τη Σκανδιναβία κατά μήκος του Ευρασιανού χώρου, μέχρι την Ινδονησία. Η μεγάλη έκταση στην οποία διαδόθηκε δείχνει πόσο παλιό ήταν το πρότυπο αυτό.
Μπορούμε να περιγράψουμε ένα σαμάνο, ως ένα άτομο ψυχικά ασταθές που δέχτηκε το κάλεσμα για θρησκευτική ζωή. Αποτέλεσμα αυτού του καλέσματος είναι πως ο σαμάνος περνά μια περίοδο αυστηρής εξάσκησης, που συνεπάγεται απομόνωση ή νηστεία, όπως επίσης μια ψυχολογική αλλαγή του φύλου. Από το θρησκευτικό αυτό «αναχωρητήριο», ο σαμάνος αναδύεται με μια δύναμη πραγματική ή υποθετική, ώστε να περνά με τη θέλησή του σε μια κατάσταση ψυχικού διχασμού της προσωπικότητας.
Στην κατάσταση αυτή δε θεωρείται πως κατέχεται από ένα ξένο πνεύμα, όπως η Πυθία ή ένα σύγχρονο μέντιουμ. Πιστεύουν όμως πως η ψυχή του εγκαταλείπει το σώμα και ταξιδεύει σε μακρινά μέρη, πολύ συχνότερα στον κόσμο των πνευμάτων. Στην πραγματικότητα ένας σαμάνος μπορεί να παρουσιαστεί ταυτόχρονα σε διαφορετικά μέρη. Έχει τη δύναμη της δυπαρουσίας. Από τις εμπειρίες αυτές, που τις διηγείται σε ποιήματα εκ του προχείρου, ο σαμάνoς αποκτά την επιδεξιότητά του στη μαντεία, στη θρησκευτική ποίηση και στη μαγική ιατρική και γίνεται κοινωνικά σημαντικός παράγοντας. Γίνεται το ταμείο μιας σοφίας υπερφυσικής.
Στη Σκυθία όμως, και πιθανόν στη Θράκη, οι Έλληνες είχαν έλθει σε επαφή με λαούς, που, όπως έδειξε ο Ελβετός μελετητής Meuli, είχαν επηρεαστεί από αυτόν το σαμανιστικό πολιτισμό.
Ο Meuli υπαινίχθηκε εκεί, πώς θα πρέπει να δούμε τους καρπούς της επαφής αυτής στην μετέπειτα εμφάνιση, στην αρχαϊκή εποχή, μιας σειράς ιατρομάντεων, δηλαδή μάντεων μαγικών θεραπευτών και θρησκευτικών διδασκαλιών, πού πολλοί απ’ αυτούς είναι συνδεδεμένοι στην ελληνική παράδοση με τον Βορά και όλοι τους εμφανίζουν σαμανιστικά χαρακτηριστικά. Πέρα από το Βορρά, έλεγαν, ήρθε ο Άβαρης καβαλάρης, πάνω σε ένα βέλος, καθώς, όπως φαίνεται, γίνεται ακόμη με τις ψυχές στη Σιβηρία. Ήταν τόσο προχωρημένος στην τέχνη της νηστείας ώστε είχε μάθει να ζει δίχως καθόλου ανθρώπινη τροφή. Εξαφάνισε τους λοιμούς, προέβλεψε σεισμούς, συνέθεσε θρησκευτικά ποιήματα και δίδαξε την λατρεία του βόρειου θεού του, που οι Έλληνες τον αποκαλούσαν υπερβόρειο Απόλλωνα.
