Ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Μάρκος Αυρήλιος ηγήθηκε της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από το 161 ως το 180 μ.Χ. και θεωρείται από πολλούς ότι ενσάρκωσε το ιδανικό του «φιλοσόφου-βασιλιά» που ο Πλάτωνας θεωρούσε πως ήταν ο μοναδικός τρόπος να υπάρξει δικαιοσύνη σε μία κοινωνία. Τα αποφθέγματά του «Εις Εαυτόν», κλασικό δείγμα της στωικής φιλοσοφίας, μνημονεύονται ακόμα και σήμερα ως συμβουλές για την αυτοβελτίωση και την ανάπτυξη του πνεύματος.
1. Κατάλαβε ότι οι άνθρωποι υπάρχουν για να βοηθούν ο ένας τον άλλο
Ο Μάρκος Αυρήλιος πίστευε ότι αν και πάντα υπάρχουν άνθρωποι που ζουν εγωιστικά και κάποιοι που θέλουν να καταστρέψουν τους άλλους, η ανθρωπότητα είναι προορισμένη να ζει ειρηνικά – «ήρθαμε σε αυτόν τον κόσμο ο ένας για χάρη του άλλου». Και μέσα στην κοινωνία, εμφανίζονται ηγέτες σαν τον ίδιο, χρέος των οποίων είναι να αποτελούν προστάτη των ακολούθων τους.
2. Να σκέφτεσαι την ανθρώπινη ύπαρξη των άλλων
Να θυμάσαι ότι καθένας από τους ακολούθους σου, τους ανωτέρους σου και τους εχθρούς σου είναι μία ανθρώπινη ύπαρξη που τρώει, κοιμάται και ούτω καθεξής. Ακούγεται προφανές, αλλά είναι εύκολο να υποτιμήσεις ή να μεγεθύνεις τη σημασία των άλλων όταν παίρνεις μία απόφαση γι’ αυτούς. Να θυμάσαι ότι κάθε άνθρωπος έχει αξιοπρέπεια και περηφάνια.
3. Συνειδητοποίησε ότι πολλά λάθη είναι αποτέλεσμα άγνοιας
Όταν κάποιος παίρνει μία απόφαση που σε προσβάλλει, γράφει ο Μάρκος Αυρήλιος, πρώτα σκέψου αν έχουν δίκιο που το κάνουν αυτό, με την έννοια ότι δρουν με τρόπο ηθικά αποδεκτό, έστω και αν είναι ενάντια στα δικά σου συμφέροντα. Αν ωστόσο συμπεριφέρονται με κατακριτέο τρόπο, θεώρησε ότι οι πράξεις τους βασίζονται σε άγνοια. Όταν διαχειρίζεσαι τους ακολούθους σου, η τιμωρία θα πρέπει να επιβάλλεται με διδακτικό τρόπο.
4. Μην εκθειάζεις υπερβολικά τον εαυτό σου
Είναι αλήθεια ότι οι ηγέτες πρέπει να πάρουν στα σοβαρά το ρόλο τους, όμως όχι με τέτοιο τρόπο που να τους κάνει να αισθάνονται σαν θεοί. Θυμήσου, «έχεις κάνει κι εσύ αρκετά λάθη», γράφει ο Μάρκος Αυρήλιος. «Είσαι ακριβώς σαν αυτούς». Και αν κατάφερες να αποφύγεις κάποια από τα λάθη που κάνουν οι ακόλουθοί σου, τότε αναγνώρισε ότι είναι πιθανό να λαθέψεις και να κάνεις ακόμα χειρότερα.
5. Μη βιάζεσαι να κρίνεις τις πράξεις των άλλων
Κάποιες φορές, αυτό που αντιλαμβάνεσαι ως λάθος των ακολούθων σου ή του αντιπάλου σου είναι πιο σοφό και μελετημένο απ’ όσο νομίζεις. «Πολλά πράγματα είναι μέσα προς κάποιον σκοπό. Πρέπει να γνωρίζεις πάρα πολλά προτού κρίνεις τις πράξεις των άλλων με αληθινή κατανόηση».
6. Διατήρησε τον αυτοέλεγχό σου
Αν και είναι φυσικό να αντιδράς σε μία προσβολή χάνοντας την ψυχραιμία σου ή και με οργή, δεν είναι καθόλου εποικοδομητικό. Για να διατηρήσεις τον έλεγχο των συναισθημάτων σου, γράφει ο Μάρκος Αυρήλιος, να θυμάσαι ότι η ζωή είναι μικρή. Μπορείς να επιλέξεις να ξοδέψεις το χρόνο και την ενέργειά σου για πράγματα που έχουν ήδη συμβεί, ή μπορείς να επιλέξεις να είσαι ήρεμος και να αντιμετωπίσεις όποια προβλήματα προκύψουν.
7. Αναγνώρισε πως οι άλλοι μπορούν να σε πληγώσουν μόνο αν τους το επιτρέψεις
Σκέψου μία φορά που κάποιος σε προσέβαλε, για παράδειγμα. Αποφάσισες να αφήσεις τις λέξεις του να σε πονέσουν, όταν θα μπορούσες να τον έχεις οικτίρει για την άγνοια ή την αγένειά του. Οι μοναδικές πράξεις που θα πρέπει πραγματικά να σε πληγώνουν, γράφει ο Μάρκος Αυρήλιος, είναι τα πράγματα που κάνεις και είναι ταπεινωτικά, γιατί εσύ ελέγχεις τη δική σου αξιοπρέπεια και τις αξίες σου.
8. Γνώριζε ότι η απαισιοδοξία μπορεί εύκολα να σε καταλάβει
Είναι συνηθισμένο να αντιδράς έντονα συναισθηματικά σε καταστροφές, αλλά αυτή η συμπεριφορά απλώς σε εμποδίζει να αντιμετωπίσεις τις προκλήσεις που εμφανίζονται και σε γεμίζει με ισχυρές αρνητικές σκέψεις. «Πόση περισσότερη ζημιά κάνουν ο θυμός και η θλίψη από τα πράγματα που τα προκαλούν».
9. Να είσαι ευγενικός
Η ειλικρινής καλοσύνη είναι «ανίκητη», γράφει ο Μάρκος Αυρήλιος, και πιο ισχυρή από οποιαδήποτε αρνητική στάση. Μόνο ένας ισχυρός ηγέτης μπορεί να βάλει στην άκρη το εγώ του και τα ενστικτώδη συναισθήματά του και να συμπεριφερθεί με συμπόνια. «Πόσα μπορεί να κάνει ακόμα και ο πιο βίαιος άνθρωπος αν συνεχίσεις να του συμπεριφέρεσαι με καλοσύνη και τον τοποθετήσεις στο σωστό δρόμο ευγενικά, αν σου δοθεί η ευκαιρία, διορθώνοντάς τον θετικά ακριβώς τη στιγμή που προσπαθεί να σε βλάψει».
10. Μην περιμένεις οι κακοί άνθρωποι να σε εξαιρέσουν από τον καταστροφικό τους τρόπο
Αν και οι μεγάλοι ηγέτες μπορούν να κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να συμπεριφερθούν με εποικοδομητικό και συμπονετικό τρόπο, πρέπει επίσης να καταλάβουν ότι υπάρχουν και εκείνοι που βρίσκουν το νόημα στο να καταστρέφουν τους άλλους. Δεν είναι απλά ανόητο, γράφει ο Μάρκος Αυρήλιος, αλλά «τυραννικό» να νομίζεις πως μπορείς να αλλάξεις αυτούς τους ανθρώπους ή να τους πείσεις να σου συμπεριφερθούν διαφορετικά.
Πηγή: https://www.businessinsider.com/marcus-aurelius-on-being-a-good-leader#-9
