Ένα από τα πρώτα προβλήματα από τότε που υπάρχουν οι οργανωμένες κοινωνίες και αναδύονται οι πρώτες εξουσίες είναι το θέμα της πολιτικής διαφθοράς. Όταν κάποιοι άνθρωποι έχουν τη δύναμη να πάρουν αποφάσεις για τους άλλους, ξεκινάει αυτό το πρόβλημα, το οποίο δοκιμάζει τον χαρακτήρα των ανθρώπων, είτε είναι άρχοντες είτε εξουσιαζόμενοι.
Όπως έλεγε ο Αβραάμ Λίνκολν:
“Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν τις αντιξοότητες, αλλά αν θες να δοκιμάσεις τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσ’ του εξουσία.”
Από τη στιγμή που κάποιος παίρνει την εξουσία εμφανίζονται κρυμμένα ελαττώματα και πάθη που έως τότε δεν φαίνονταν. Και το αιώνιο ερώτημα είναι αν η ίδια η φύση της εξουσίας διαφθείρει ή όχι. Ο David Brin έλεγε:
“Λένε ότι η εξουσία διαφθείρει, αλλά το πιο σωστό είναι ότι η εξουσία προσελκύει τους διεφθαρμένους. Οι υγιείς συνήθως έλκονται από άλλα πράγματα παρά από την εξουσία.”
Με τον τύραννο, όπως επίσης και με τον ισχυρό μονάρχη, ο Κυνικός δεν μπορεί να είναι φίλος. Δεν μπορεί να είναι μέλος της αυλής του, πολύ περισσότερο κόλακάς του. Ειδικά για τον κόλακα, ο Αντισθένης έλεγε:
“Καλύτερα να πέσεις σε κοράκια παρά σε κόλακες, διότι τα μεν τρώνε νεκρούς, οι δε ζωντανούς.”
Γλαφυρή περιγραφή της στάσης του Κυνικού μας δίνουν δύο αποσπάσματα από τους “Βίους Φιλοσόφων” στα οποία ο Διογένης μέμφεται τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη για τις σχέσεις τους με ισχυρούς άνδρες της εποχής.
Το πρώτο:
“Βλέποντας, ο Πλάτωνας τον Διογένη να πλένει λαχανικά τον πλησίασε και του είπε χαμηλόφωνα: ‘Διογένη, αν ήσουν περιποιητικός απέναντι στο Διονύσιο (τον τύραννο των Συρακουσίων), δεν θα έπλενες τώρα μαρούλια’. Κι ο Διογένης, το ίδιο σιγά του απάντησε: ‘Κι εσύ αν έπλενες μαρούλια, δεν θα ήσουν περιποιητικός απέναντι στον Διονύσιο’.”
Ίσως αυτό το ανέκδοτο να είναι ιστορικά άδικο επειδή ο Πλάτωνας όχι μόνο δεν είχε ωφέλεια από τον Διονύσιο αλλά απειλήθηκε η ζωή του και μάλιστα ο Διονύσιος, δυσαρεστήθηκε από τις απόψεις του Πλάτωνα που τον πούλησε για δούλο. Δείτε και σχετικά εδώ: Όταν ο Πλάτωνας πουλήθηκε ως σκλάβος
Σύμφωνα με το δεύτερο ανέκδοτο ο Διογένης, έκανε κριτική στον Αριστοτέλη για την σχέση του με τον βασιλιά Φίλιππο Β’, όταν ο Αριστοτέλης δίδασκε τον Μ. Αλέξανδρο στη Μακεδονία:
“Ο Αριστοτέλης τρώγει, όταν το κρίνει ο Φίλιππος. Ο Διογένης, όταν το κρίνει ο Διογένης.”
Γνωρίζουμε ότι τα περισσότερα από αυτά τα ανέκδοτα δεν είναι ιστορικά γεγονότα αλλά περιέχουν το πνεύμα και τη στάση των φιλοσόφων της εποχής. Και η Κυνική φιλοσοφία είναι μια γενναία φιλοσοφία που μιλάει με ειλικρίνεια για το πρόβλημα της εξουσίας και της συμμετοχής μας. Όσο περισσότερο είσαι εξαρτημένος από την πολιτική εξουσία, τόσο περισσότερο δοκιμάζεται η αρετή σου και οι αξίες σου. Ίσως την ιδανικότερη συμβουλή της έδωσε ο Αντισθένης.
Ο Αντισθένης, ο ιδρυτής των Κυνικών όταν τον ρώτησαν για το τι είδους σχέση πρέπει να έχει κάποιος με το κράτος, απάντησε:
“Όπως με τη φωτιά. Ούτε από πολύ κοντά, για να μην καείς, ούτε από πολύ μακριά, για να μην ξεπαγιάσεις.”
Πηγή: nea-acropoli.gr
