Ανέκαθεν μια από τις αγαπημένες ασχολίες των ανθρώπων ήταν να κάνουν κοινωνική κριτική με τη μορφή κουτσομπολιού. Πόσο καλό ή κακό είναι; Τι λέει η αρχαία μυθολογία και η φιλοσοφία αλλά και τι μπορεί να μας διδάξει το καυστικό σχόλιο του Αισώπου για αυτό το ζήτημα;
Μαθαίνουμε από το Βικιλεξικό τί είναι το κουτσομπολιό:
- αργόσχολη συζήτηση ή σχολιασμός (κακόβουλος ή και καλόβουλος) πράξεων και ενεργειών άλλων ανθρώπων (συνήθως απόντων)
- διάδοση (ανυπόστατων και συνήθως κακόβουλων) φημών
Σύμφωνα με τον λεξικογράφο Φιλήντα, το «κουτσομπολεύω» παράγεται από το ρήμα “κοψομπολιάζω”, δηλαδή κόβω και μπολιάζω, που σημαίνει “συρράπτω – επικολλώ”, με την ευρύτερη έννοια του όρου. Μ’ άλλα λόγια, για να γίνω εντελώς κατανοητός, κάνω cut and paste ή καλύτερα copy-paste σε κάτι που άκουσα για κάποιον ή για κάποια, και το επαναλαμβάνω αυτούσιο ή τροποποιημένο σε κάποιους άλλους!
Στα Ομηρικά έπη, η θεά του κουτσομπολιού, η Φήμη παρουσιάζεται ως αγγελιοφόρος του Δία, που ορμά μαζί με τα πλήθη των στρατιωτών και διαρρέει μία είδηση ανάμεσα στους ανθρώπους: αυτή εξαπλώνεται από στόμα σε στόμα ανάμεσα στα πλήθη. Ο Ησίοδος την απεικονίζει επίσης με κάποιο τρόπο θεϊκό, αλλά την περιγράφει ως κάτι απέναντι στο οποίο οι άνθρωποι οφείλουν να είναι επιφυλακτικοί, καθώς πρόκειται για κάτι «άτακτο, ελαφρύ και εύκολο να γιγαντωθεί, και που δύσκολα το ξεφορτώνεται κανείς».
Ακόμη και ο Αριστοτέλης έφτασε να επισημαίνει το γεγονός ότι επρόκειτο για μια ελαφριά και ευχάριστη ασχολία, που όμως θα μπορούσε να έχει κακόβουλη αφετηρία, ειδικά όταν μιλούσε κάποιος που είχε αδικηθεί.
Νέα μελέτη επιβεβαιώνει προηγούμενα ευρήματα για την αξία του κουτσομπολιού στην κοινωνικότητα του ανθρώπου. Διάφορες μελέτες τα τελευταία χρόνια είχαν υποδείξει τον ρόλο που παίζει το κουτσομπολιό στην ανάπτυξη κοινωνικών σχέσεων. Οι μελέτες αυτές έχουν αποκαλύψει ότι περίπου το 15% των συζητήσεων που κάνουμε καθημερινά είναι κουτσομπολιό. Επισημαίνουν ότι το κουτσομπολιό είναι μια πλούσια και πολύπλευρη μορφή επικοινωνίας με πολλές κοινωνικές προεκτάσεις. Όπως λένε η ανταλλαγή πληροφοριών με την μορφή κουτσομπολιού είναι ένας τρόπος σχηματισμού κοινωνικών σχέσεων αφού εμπεριέχει το αίσθημα της εμπιστοσύνης και της ανάπτυξης κοινωνικών δεσμών.
Επισημαίνουν όμως ότι η διαδικασία αυτή λειτουργεί με το «σωστό είδος» κουτσομπολιού όπως το αποκαλούν και όχι διαδίδοντας απλά φήμες για κάποιο άλλο άτομο. Ένα τέτοιου είδους κουτσομπολιό για τον Αίσωπο μετέφερε ένας περαστικός που τον είδε:
Κάποιος είπε στον Αίσωπο “Για σένα λένε τρομερά πράματα” και του τα είπε όλα όσα είχε ακούσει.
Ο Αίσωπος απάντησε:
“Δολοφόνοι δεν είναι εκείνοι που φτιάχνουν τα μαχαίρια, αλλά εκείνοι που τα χρησιμοποιούν.
Έτσι και τώρα: δε με κακολογούν οι συκοφάντες, αλλά εσύ που χρησιμοποιείς τις συκοφαντίες τους.
Μια σκληρή απάντηση, ίσως, αλλά αξίζει να τη λάβουμε υπόψη μας κάθε φορά που μπαίνουμε στον πειρασμό να διαδώσουμε μια φήμη για κάποιον άλλον. Ας αναρωτηθούμε, αν είναι μια αφορμή για να συνδεθούμε κοινωνικά ή αν είμαστε συνένοχοι σε μια μορφή “κακοποίησης” και συμμέτοχοι στο να κάνουμε κάποιον συνάνθρωπό μας να πληγωθεί και να υποφέρει.
Κι άλλες πολύτιμες συμβουλές:
Πώς να ελέγχεις τον θυμό σου; Κάν’ το όπως ένας Σαμουράι
“Να θυμώσω;” Κάν’ το όπως ο Αριστοτέλης
Θες αυτοπεποίθηση; Κάν΄ το όπως ο Νίτσε
“Ποιο είναι το νόημα της ζωής;”: Ρώτα τον Αριστοτέλη
Νίκησε το άγχος! Κάν’ το όπως ο Σενέκας
ΠΗΓΕΣ:
lifo.gr
news247.gr
el.wiktionary.org
naftemporiki.gr
