Στην ψυχολογία υπάρχει ένα διάσημο πείραμα: ένα παιδί κάθεται μπροστά από ένα ζαχαρωτό. Προσπαθεί να αντισταθεί στο να το φάει. Αν κρατηθεί, ο ερευνητής θα επιστρέψει για να του δώσει άλλο ένα.
Τα παιδιά που έχουν υπομονή γενικά τα καταφέρνουν καλύτερα στη ζωή τους. Τα πάνε καλύτερα στο σχολείο και στη δουλειά, διαχειρίζονται πιο εύκολα το άγχος.
Αλλά εξαρτάται η υπομονή μας από το ποιοι είμαστε ή μήπως από το πού είμαστε; Είναι ένα έμφυτο χαρακτηριστικό της προσωπικότητας, ή εξαρτάται από το πού μεγαλώσαμε;
Προβλήματα στην έρευνα
Υπάρχουν δύο βασικά προβλήματα στην επιστημονική έρευνα της ανθρώπινης προσωπικότητας.
Το πρώτο είναι ότι βλέπει τα στοιχεία της προσωπικότητας ως μοτίβα συμπεριφοράς σταθερά στο χρόνο. Καθώς εξετάζει τους ανθρώπους σε μια δεδομένη στιγμή της ζωής τους δε βλέπει πώς μπορεί να αλλάξει η συμπεριφορά τους σε άλλες συνθήκες.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι το ποιους ερευνούν οι ψυχολόγοι. Έρευνες γίνονται πάμπολλες, αλλά το δείγμα είναι σχεδόν πάντα ίδιο: το 96% των συμμετεχόντων είναι λευκοί, δυτικοί άνθρωποι, ζουν σε βιομηχανοποιημένες, δημοκρατικές κοινωνίες, είναι μορφωμένοι και σχετικά πλούσιοι. Αυτοί οι άνθρωποι αποτελούν μόλις το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού. Ακόμα, αυτό το δείγμα ζει σε περιβάλλον εντελώς διαφορετικό από αυτό στο οποίο εξελίχθηκε το ανθρώπινο είδος. Πόσο αντικειμενικό είναι, λοιπόν;
Υπομονή και ρίσκο
Έγινε η έρευνα με το ζαχαρωτό που ελέγχει την υπομονή των παιδιών σε διάφορες χώρες: στις ΗΠΑ, στην Ινδία, την Αργεντινή, και στη φυλή Shuar, ιθαγενείς στον Ισημερινό του Αμαζονίου, εντελώς απομακρυσμένοι από πόλεις και σύγχρονη τεχνολογία.
Τα παιδιά έπρεπε να περιμένουν μία μέρα χωρίς να φάνε το γλυκό, για να κερδίσουν περισσότερα την επόμενη. Επίσης, είχαν την επιλογή να διαλέξουν είτε ένα κουτί που είχε σίγουρα μία λιχουδιά, είτε ένα άλλο κουτί που είχε πιθανότητα μία στις έξι να έχει πάρα πολλές λιχουδιές – ή τίποτα απολύτως.
Τα παιδιά στην Ινδία, την Αργεντινή και τι ΗΠΑ φέρθηκαν παρόμοια. Είχαν περισσότερη υπομονή και έπαιρναν πιο συχνά το ρίσκο του «τυχερού κουτιού». Τα παιδιά της φυλής Shuar όμως, διέφεραν. Ήταν πιο ανυπόμονα και ποτέ δε διάλεξαν το τυχερό κουτί.
Εξέλιξη και προσωπικότητα
Για να καταλάβουμε το γιατί, αρκεί να δούμε τα τελευταία 10.000 χρόνια της ανθρώπινης εξέλιξης. Η ανθρωπότητα έπαψε να εξαρτάται από το κυνήγι και την τροφοσυλλογή. Έτσι, οι άνθρωποι έφτιαχναν όλο και πιο περίπλοκες κοινωνίες. Συσσώρευαν, αποθήκευαν, εμπορεύονταν αγαθά. Αυτό απαιτούσε όμως λιγότερη αβεβαιότητα μεταξύ τους.
Έτσι, σήμερα, παιδιά που μεγαλώνουν σε βιομηχανικές κοινωνίες, μαθαίνουν ότι είναι καλό να έχουν υπομονή και να επενδύουν. Αλλά για τα παιδιά της φυλής Shuar, η απώλεια ενός ζαχαρωτού είναι σπουδαίο πράγμα. Γι’ αυτό αποφεύγουν το ρίσκο.
Το περιβάλλον, λοιπόν, παίζει σημαντικό ρόλο στην προσωπικότητά μας. Είναι σημαντικό η έρευνα να το λαμβάνει αυτό υπόψη, για να καταλάβουμε ποιοι πραγματικά είμαστε. (Πηγή: bigthink.com Μετάφραση-Απόδοση: philosophyreturns.gr)
Δείτε επίσης:
Δες το ποτήρι μισογεμάτο. Πώς να γίνεις αισιόδοξος μέσα σε μία εβδομάδα
Η ιεραρχία των αναγκών του Maslow φανερώνει τη σύγχρονη «Λατρεία του Εγώ»
Προσπαθείς αλλά δεν μπορείς; Μήπως λείπει η θέληση;
