Ένα τρόλεϊ τρέχει με μεγάλη ταχύτητα. Πέντε άνθρωποι είναι δεμένοι, πάνω στις ράγες. Σύντομα το τρόλεϊ θα τους πατήσει. Φαντάσου ότι βρίσκεσαι σε κάποιο κέντρο ελέγχου και κρατάς ένα μοχλό. Αν τον πατήσεις, το τρόλεϊ θα αλλάξει πορεία. Αλλά ένας από τους πέντε σίγουρα θα πεθάνει.
Έχεις δύο επιλογές: είτε να μην κάνεις τίποτα (άρα θα πεθάνουν πέντε άνθρωποι), είτε να πατήσεις το μοχλό (άρα εσύ προσωπικά θα ευθύνεσαι για το θάνατο ενός ανθρώπου). Τι θα έκανες;
Είναι ηθικά σωστό να θυσιάσει η ομάδα ένα άτομό της, αν πρόκειται να σωθούν οι υπόλοιποι; Η απάντηση που θα δώσεις εξαρτάται από τον πολιτισμό που σε μεγάλωσε.
Πρόσφατη έρευνα εξέτασε το ηθικό αυτό δίλημμα σε 42 χώρες του κόσμου. Βρήκε ότι στο δυτικό κόσμο (Ευρώπη, Αυστραλία, Αμερική) οι άνθρωποι θα πατούσαν το μοχλό με σχετική ευκολία. Σε πιο παραδοσιακές κοινωνίες, όμως, όπως στην Κίνα, την Ιαπωνία και την Κορέα, οι άνθρωποι θα απέφευγαν να θυσιάσουν έναν άνθρωπο.
Πώς εξηγείται αυτό;
Σε παραδοσιακές κοινωνίες (όπως οι ασιατικές) οι άνθρωποι ζουν σε μικρές, κλειστές κοινότητες. Εκεί είναι δύσκολο να φτιάξεις νέες σχέσεις. Υποσυνείδητα, λοιπόν, οι άνθρωποι αποφεύγουν να ψυχράνουν τις σχέσεις τους με τους ανθρώπους που ήδη γνωρίζουν – κάτι που θα έκαναν αν θυσίαζαν κάποιον, σύμφωνα με την έρευνα.
Στη Δύση, όμως, είναι σχετικά πιο εύκολο να γίνεις μέλος σε μια νέα κοινότητα. Άρα, αν διαφωνήσεις με κάποιον, είναι ψυχολογικά ευκολότερο να εκφράσεις τη γνώμη σου και να κινδυνεύσεις να γίνεις δυσάρεστος. Γι’ αυτό, το 81% θα πατούσε το μοχλό και θα σκότωνε έναν άνθρωπο, για να σώσει τέσσερις.
Τέτοιες έρευνες μας βοηθούν να κατανοήσουμε τη φύση της ηθικής – και κατ’ επέκταση τον ίδιο τον άνθρωπο. Να μη βγάζουμε αβίαστα συμπεράσματα για τις αποφάσεις που μπορεί κανείς να πάρει, γιατί το πλαίσιο παίζει πιο σημαντικό ρόλο από όσο πιστεύουμε. (Πηγή: sciencedaily , Μετάφραση-Απόδοση: philosophyreturns.gr)
Δείτε περισσότερα:
Μπορείς να ελέγξεις μόνο το σώμα σου, τις σκέψεις σου και τις επιλογές σου
Τι πειράζει κι αν βραχώ; (Χόρχε Μπουκάι)
Δες με αισιοδοξία τη ζωή εκπαιδεύοντας το νου σου
Η δύναμη του ΟΧΙ και οι καταπιεσμένες επιθυμίες μας
