Έντγκαρ Ντεγκά – Πρόβα Μπαλέτου επί σκηνής (1874)
Ντεγκά, ένας ζωγράφος που σχεδίασε πάνω από 1500(!) πίνακες και σκίτσα με μπαλαρίνες – και τη σκοτεινή πραγματικότητα στη ζωή των κοριτσιών.
Σήμερα το μπαλέτο θεωρείται συνώνυμο της καλής ανατροφής και ένα θέαμα συνδεδεμένο με την υψηλή κοινωνία. Καθόλου δεν ήταν έτσι, όμως, πριν εμφανιστεί ο Ντεγκά και οι πίνακές του γεμάτοι με ανάλαφρες ντελικάτες χορεύτριες. Την εποχή του, τέλη του 19ου αιώνα, το μπαλέτο βίωνε τη μέγιστη παρακμή. Οι παραστάσεις δίνονταν ως σοκαριστικά ιντερλούδια σε όπερες, ενώ οι θεατές του έρχονταν αποκλειστικά για να γλυκοκοιτάξουν τα ακάλυπτα άκρα των χορευτριών. Το μπαλέτο ήταν σχεδόν συνώνυμο με το καμπαρέ, και η ζωή μιας μπαλαρίνας ήταν σε όλες τις περιπτώσεις συνδεδεμένη με την πορνεία.
Ο Ντεγκά σπάνια ζωγράφιζε τις παραστάσεις μπαλέτου, αλλά τα παρασκήνιά τους, τον λαμπερό και θλιβερό κόσμο που κρυβόταν πίσω τους.
Οι πρόβες γίνονταν σε πολυτελή φουαγιέ πίσω από τη σκηνή. Εκεί βρίσκονταν πάντα και οι abonnés, πλούσιοι άνδρες που έρχονταν για να περάσουν την ώρα τους κουβεντιάζοντας – και να διαλέξουν μπαλαρίνες. Η σχέση που δημιουργούταν είχε «οφέλη» και για τις δύο πλευρές. Οι μπαλαρίνες έμπαιναν στην ακαδημία ως παιδιά από πολύ φτωχές οικογένειες με την ελπίδα ότι θα καταφέρουν να στηρίξουν οικονομικά τους δικούς τους. Τα έσοδά τους εξαρτιούνταν, σχεδόν αποκλειστικά, από τις συμφωνίες που θα έκαναν με τους πλούσιους abonnés. Αυτοί ίσως τους εξασφάλιζαν μια άνετη ζωή: ένας «προστάτης» μπορούσε να προσφέρει ένα καλό διαμέρισμα ή ιδιαίτερα μαθήματα για τη βελτίωση της χορευτικής τεχνικής – και της θέσης μιας μπαλαρίνας στην ιεραρχία του μπαλέτου.
Αυτή η πραγματικότητα ταίριαζε με το ενδιαφέρον του Degas για τη σκληρή όψη της ζωής. Παρά τη σχέση του με τους ιμπρεσσιονιστές καλλιτέχνες, αποκαλούσε τον εαυτό του ρεαλιστή. Προτιμούσε το σκληρό, τεχνητό φως, και οι πίνακές του δίνουν πάντα την εντύπωση της οπτικής γωνίας μιας φωτογραφικής μηχανής – σα να παρακολουθεί τη σκηνή κρυφά από τα πρόσωπα: πίσω από μια κουρτίνα ή ένα μουσικό όργανο ή από μια κρυφή γωνία. Οι πίνακές του είναι γεμάτοι χάρη και κίνηση, αλλά με βαθύ ενδιαφέρον για τη σκοτεινή όψη του θεάματος.
Δείτε επίσης:
Ο γάμος των Αρνολφίνι – Γιαν Βαν Άικ (1434)
Η εμμονή της Μνήμης – Σαλβαδόρ Νταλί (1931)
Η Κραυγή – Έντβαρτ Μουνκ (1893)
Έναστρη Νύχτα – Βίνσεντ Βαν Γκογκ (1889)
