Ο γάμος των Αρνολφίνι – Γιαν Βαν Άικ (1434)
Ένα από τα πιο μυστηριώδη έργα της Δυτικής Ιστορίας της Τέχνης, με πολλά αμφιλεγόμενα συμβολικά στοιχεία – και μια ιστορία αγάπης μετά θάνατον.
Οι εικονιζόμενοι είναι ο επιφανής έμπορος Αρνολφίνι από το Μπριζ με τη γυναίκα του, Τζοβάννα Τσενάμι, στο γαμήλιό τους δωμάτιο, λίγο πριν την ένωσή τους από ιερέα. Ο πλούσιος διάκοσμος με τα χρυσά και τα κόκκινα στοιχεία τονίζουν το κοινωνικό κύρος του ζευγαριού.
Αλλά τι ακριβώς κάνουν εκεί;
Ήταν τότε έθιμο πριν το γάμο, το ζευγάρι να ανταλλάσσει γαμήλιους όρκους με ενωμένα τα χέρια. Η διαδικασία ήταν νομική και απαιτούσε δύο μάρτυρες. Ναι, οι δύο μάρτυρες βρίσκονται κι αυτοί μέσα στον πίνακα, αν ξέρει κανείς πού να κοιτάξει: επειδή ο καθρέφτης στο πίσω μέρος του δωματίου καθρεφτίζει τέσσερα άτομα, κι όχι δύο! Μάλιστα, ο ένας από τους δύο μάρτυρες είναι ο ίδιος ο ζωγράφος, ο Βαν Άικ, ο οποίος βάζει πάνω από τον πίνακα την υπογραφή του ως νομική απόδειξη: «Ο Βαν Άικ ήταν εδώ».
Οι λεπτοί συμβολισμοί του πίνακα δε σταματούν εδώ: το πλαίσιο του κυρτού καθρέφτη είναι γεμάτο με αναπαραστάσεις από τη ζωή και τα πάθη του Χριστού. Ο σκύλος ανάμεσα στο ζευγάρι συμβολίζει την πιστότητα στο γάμο. Τα ξύλινα υποδήματα στα αριστερά συνδέονται με την ιερότητα του γάμου, καθώς στη Βίβλο ο Μωυσής χρειάστηκε να βγάλει τα σανδάλια του πριν εισέλθει σε ιερό έδαφος.
Πάνω στο παράθυρο βρίσκεται ένα πορτοκάλι, σύμβολο του απαγορευμένου καρπού της Εδέμ, από το οποίο οι μελλόνυμφοι απέχουν.
Λέγεται ότι αυτός ο πίνακας, δημιουργήθηκε μετά το θάνατο της όμορφης συζύγου που πέθανε στη γέννα, ως φόρο τιμής στην αγάπη που της έτρεφε ο Αρνολφίλι. Πού στηρίζεται αυτή η υπόθεση; Στα αριστερά της εικόνας, όπου στέκεται ο άνδρας, τα αντικείμενα συμβολίζουν τη ζωή: στον πολυέλαιο υπάρχει ένα αναμμένο κερί και οι εικόνες του καθρέφτη απεικονίζουν την Ανάσταση του Χριστού.
Αντιθέτως, από την αριστερή μεριά, το καμένο κερί υποδηλώνει το θάνατο και στον καθρέφτη βλέπουμε εικόνες από τα Θεία Πάθη.
Ο Βαν Άικ, χρησιμοποιώντας την καινοτόμο τότε τεχνική της ελαιογραφίας, αποδίδει πολύ λεπτούς τόνους, φωτίσματα και σκιές, προσδίδοντας μια αιθέρια ποιότητα στον πίνακα με ρεαλιστική αίσθηση του βάθους– μια αληθινή φωτογραφία που τραβήχτηκε το 1434!
Δείτε επίσης:
Η εμμονή της Μνήμης – Σαλβαδόρ Νταλί (1931)
Η Κραυγή – Έντβαρτ Μουνκ (1893)
Έναστρη Νύχτα – Βίνσεντ Βαν Γκογκ (1889)
ΧΑΛΙΛ ΓΚΙΜΠΡΑΝ: Τα παιδιά σας δεν είναι παιδιά σας
Πρόσεχε μην τρελαθείς και γίνεις λογικός (Μιγκέλ ντε Θερβάντες)
