Το να είμαστε απασχολημένοι όλη την ώρα είναι μέρος του τρόπου ζωής μας. Αλλά το να παίρνουμε χρόνο για χαλάρωση είναι εξίσου σημαντικό, είτε ασχολούμαστε με την κηπουρική, το διάβασμα, ή απλώς ξεκουραζόμαστε στον καναπέ.
Δεν τα πάω καλά με την ξεκούραση. Όταν είπα στους φίλους μου ότι αφού έγραφα βιβλία για τα συναισθήματα, την αίσθηση του χρόνου και την ψυχολογία του χρήματος, ξεκίνησα να γράφω ένα για την ξεκούραση, η πρώτη τους αντίδραση ήταν: “Αφού μονίμως δουλεύεις! Ποτέ δεν ξεκουράζεσαι!».
Γενικώς, όταν κάποιος με ρωτάει πώς είμαι, η απάντησή μου συνήθως είναι: «Απασχολημένος, πολύ απασχολημένος». Ενώ αυτό είναι αλήθεια, πλέον το να είναι κάποιος απασχολημένος έχει αποκτήσει και κύρος. Δηλαδή το να είναι κάποιος συνεχώς απασχολημένος ισοδυναμεί με «μετάλλιο τιμής».
Σε αντίθεση με τον 19ο αιώνα όπου οι ανώτερες τάξεις επιδείκνυαν χαρούμενες την αδράνειά τους, στον 21ο αιώνα είναι η δουλειά και όχι η ανάπαυση που μας προσδίδει κοινωνικό στάτους. Απλώς σκεφτείτε τις διασημότητες που συνεχώς αναλαμβάνουν καινούργια πρότζεκτ και δημοσιεύουν τα πάντα στο Instagram.
Η πρόοδός μου ως ομιλητής σε θέματα ψυχολογίας καθώς και η συμμετοχή μου σε ραδιοφωνικά προγράμματα και σε διαδικτυακές εκπομπές έχουν σαφώς συμβάλει στην ευεξία μου, ωστόσο απαιτούν και τρομερό χρόνο, σε εξουθενωτικό σημείο. Και δεν είναι αλήθεια ότι δουλεύω όλη την ώρα. Ακόμα και όταν είμαι στο γραφείο μου, θα σηκωθώ να φτιάξω τσάι ή θα κοιτάξω το Facebook ή το Twitter. Κάποιες φορές υποτίθεται για δουλειά, αλλά τις περισσότερες απλώς γιατί μ ’αρέσει να κάνω «scrolling». Το γραφείο μου βλέπει στο δρόμο και πολλές φορές μ’ αρέσει να παρατηρώ τους γείτονες ή ακόμα και να βγαίνω έξω και να πιάνω κουβέντα μαζί τους.
Λαχταράμε την ξεκούραση αλλά φοβόμαστε ότι τεμπελιάζουμε
Σίγουρα δεν είμαι ο μόνος που λαχταρά μια ανάπαυλα όταν έχω κάνει ό, τι χρειαστεί να κάνω. Έχω βάλει «τσεκ» σε όλα αυτά που είχα γράψει στην ατζέντα μου ότι πρέπει να γίνουν. Επιτέλους μπορώ να χαλαρώσω χωρίς κανένα πρόβλημα. Οι δουλειές έχουν γίνει. Δεν υπάρχει λόγος για ανησυχία. Το πρόβλημα είναι ότι όχι μόνο δεν καταφέρνω να φτάσω αυτή την ευλογημένη κατάσταση. Συνεχώς λέω «ναι» σε καινούργια και απαιτητικά πρότζεκτ.
Στην καρδιά της αντιμετώπισής μας απέναντι στην ξεκούραση υπάρχει η εξής αντίφαση: «Λαχταράμε την ξεκούραση αλλά φοβόμαστε ότι τεμπελιάζουμε». Νιώθουμε ότι δεν εφαρμόζουμε το περιβόητο «άδραξε τη μέρα» και ότι θα πρέπει να κάνουμε «κάτι». Στις μέρες μας, το να «κάνουμε κάτι» δεν ορίζεται με σαφήνεια. Σημαίνει απλώς να είμαστε απασχολημένοι. Και όχι απλώς για κάποιες ώρες, αλλά όλη την ώρα.
Από την εποχή του Σωκράτη μαθαίνουμε για την ακαρπία μιας συνεχώς απασχολημένης ζωής. Εάν είμαστε απασχολημένοι όλη την ώρα, η ζωή στερείται ρυθμού. Δεν αντιλαμβανόμαστε τις εναλλαγές μεταξύ της δράσης και της αδράνειας. Φυσικά, η τέχνη της ξεκούρασης δεν έγκειται στο να αντικαταστήσουμε την απόλυτη απασχόληση με την απόλυτη αδράνεια. Εάν είσαι άνεργος ή έχεις κατάθλιψη, η επιβεβλημένη ξεκούραση σίγουρα δε σε ξεκουράζει. Αυτό που πρέπει να επιτύχουμε είναι να κάνουμε το πέρασμα από τη φάση που είμαστε απασχολημένοι όλη την ώρα, στη φάση που κάνουμε ένα διάλειμμα μακριά από τα πάντα. Ξεκούραση χωρίς ενοχή, χωρίς στρες.
Πέρασα δύο χρόνια να μελετώ την ξεκούραση ως μέλος ενός διεπιστημονικού προγράμματος. Αυτό περιλάμβανε ποιητές, επιστήμονες, συνθέτες, ιστορικούς κ.α., όπου ο καθένας προσέγγιζε το θέμα διαφορετικά.
Αναρωτιόμασταν αν και άλλοι άνθρωποι το έβρισκαν δύσκολο να ξεκουραστούν και τελικά μάθαμε τί σκέφτονταν 18.000 άνθρωποι από 135 χώρες πάνω στο θέμα. Το Πανεπιστήμιο του Durham σχεδίασε μια έρευνα που την ονόμασε «τεστ ξεκούρασης». Ανακάλυψαν ότι η έλλειψη ξεκούρασης είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Δύο τρίτα των ανθρώπων που συμμετείχαν στην έρευνα μας αποκάλυψαν πως θα ήθελαν περισσότερη ξεκούραση. Όταν ρωτήθηκαν τί σημαίνει η ξεκούραση γι’ αυτούς, χρησιμοποίησαν λέξεις όπως «θεϊκή, αναζωογονητική, πολύτιμη» καθώς και λέξεις όπως «ένοχη και εκνευριστική».
Εάν η έλλειψη ξεκούρασης είναι κοινό πρόβλημα, υπάρχει μια κοινή λύση; Μπορούμε να μάθουμε ο ένας απ’ τον άλλον πώς να ξεκουραζόμαστε περισσότερο και καλύτερα;
Για να ξεκαθαρίσω τα πράγματα, η ξεκούραση στην οποία αναφέρομαι δεν είναι ύπνος. Αναφέρομαι σε οποιαδήποτε ώρα της ημέρας που είσαι ξύπνιος και ξεκουράζεσαι. Αυτό μπορεί να σημαίνει να ξαπλώνεις στον καναπέ κοιτώντας το κενό, αλλά μπορεί να σημαίνει να κάνεις και κάτι πιο δραστήριο. Η πιο δημοφιλής ενεργητική δραστηριότητα στην έρευνα ήταν το διάβασμα. Πιο συγκεκριμένα 38% απάντησε ότι έβρισκε το περπάτημα ξεκούραστο, ενώ το 8% επέλεξε το τρέξιμο.
Κάποιες φορές μόνο μέσα από την άσκηση του σώματος μπορούμε να ξεκουράσουμε το μυαλό. Άνθρωποι που αθλούνται περισσότερο πιστεύουν ότι ξεκουράζονται περισσότερο και μάλιστα όντως ξεκουράζονται-ανέφεραν περισσότερες ώρες ξεκούρασης μες στο 24ωρο από ανθρώπους που αθλούνταν λιγότερο. Το σημαντικό είναι ότι μια δραστηριότητα που προσφέρει ξεκούραση δε σημαίνει υποχρεωτικά ότι κάθομαι όλη μέρα. Μπορεί να περιλαμβάνει έντονη άσκηση, αλλά κυρίως πρέπει να σε αναζωογονεί, να σε ξεκουράζει και να σε ανανεώνει.
Όσον αφορά εμένα, βρήκα ξεκούραση σε μικρούς καθημερινούς περιπάτους με τον σύντροφό μου, καθώς και στην κηπουρική. Έτσι, έχω δώσει στον εαυτό μου 15 λεπτά κηπουρικής κάθε μέρα, ακόμα και όταν δουλεύω απ’ το σπίτι. Στο παρελθόν ένιωθα τύψεις όταν ήμουν μακριά απ’ το γραφείο μου, όμως τώρα το έχω αντικαταστήσει αυτό με χρόνο που αφιερώνω έξω απ’ το σπίτι, πιο κοντά στη φύση, σαν ένα τρόπο προστασίας της ψυχικής μου υγείας και ευεξίας. Παρόλο που έχω λιγότερο χρόνο να δουλέψω, γυρνάω στο γραφείο μου αισθανόμενος πιο ήρεμος και πιο παραγωγικός. Μάλιστα, σκοπεύω να επιμηκύνω τα διαλείμματά μου, αν και είναι δύσκολο να ορίσει κανείς το ποσό της ξεκούρασης που αναλογεί στον καθένα μας.
Προσπαθώ να δω τις μικρές ώρες μες στην ημέρα που δε χρειάζεται να δουλεύω, όπως τις ώρες που χρησιμοποιώ τα μέσα μεταφοράς ως ώρες ξεκούρασης και αλλάζοντας τον τρόπο που βλέπω τα πράγματα, αλλάζει η διάθεσή μου.
Παραμένω πολυάσχολος, όμως έμαθα να εκτιμώ πολύ περισσότερο την ξεκούραση και να την βλέπω όχι απλώς σαν κάτι που κάνω όταν έχω τελειώσει τις δουλειές μου, αλλά σαν, ίσως, το βασικότερο κομμάτι της ζωής. (Πηγή: theguardian.com, Μετάφραση-Απόδοση: philosophyreturns.gr)
Διαβάστε επίσης:
Η ενοχή ως εσωτερικός μας δαίμονας
Προσπαθείς αλλά δεν μπορείς; Μήπως λείπει η θέληση;
Τι μπορούν να μας διδάξουν τα δέντρα για τη ζωή (Χέρμαν Έσσε)
3 τρόποι για να αυξήσετε την αυτοαξία σας
