Η αγορά προϊόντων ή βιωματικών εμπειριών με σκοπό την ευτυχία, τελικά μπορεί να μην είναι και τόσο αποτελεσματική. Αυτό δείχνει πρόσφατη έρευνα του κοινοτικού πανεπιστημίου του San Francisco για το γνωστό σε όλους shopping therapy.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το πρόσκαιρο συναίσθημα της χαράς και της ικανοποίησης που προσφέρει η κατανάλωση αγαθών εξαφανίζεται γρήγορα. Κι αυτό, μόλις οι καταναλωτές συνειδητοποιήσουν ότι οι αγορές που πραγματοποίησαν δεν ταιριάζουν με την προσωπικότητά τους, την αισθητική ή τις προτιμήσεις τους.
Προηγούμενες μελέτες που έδειχναν πως οι αγορές μπορούν να προκαλέσουν συναισθήματα ευδαιμονίας και ευτυχία. Τα αποτελέσματα όμως της συγκεκριμένης έρευνας έδειξαν πως οι καταναλωτές προϊόντων μπορεί να αποτελούν εξαίρεση.
Ο Ryan Howell, επίκουρος καθηγητής Ψυχολογίας και μέλος της συγγραφικής ομάδας της παραπάνω έρευνας έχει τα δικά του συμπεράσματα. «Όλοι έχουμε ακούσει πως αν ξοδεύουμε χρήματα σε υπηρεσίες που προσφέρουν εμπειρίες ζωής θα είμαστε πιο ευτυχισμένοι, αλλά κάτι τέτοιο δε συμβαίνει πάντα».
Ευτυχία, εξαρτημένη από τη γνώμη των άλλων
Οι ερευνητές έφτασαν στο συμπέρασμα πως όταν οι καταναλωτές προϊόντων αγοράζουν υπηρεσίες δε βελτιώνουν τη διάθεσή τους. Ο λόγος είναι ότι η αγορά τους πιθανότατα δεν ήταν συμβατή με την προσωπικότητα και τις αξίες τους. Όμως, ακόμα και όταν αγοράζουν προϊόντα, η διάθεσή τους δεν βελτιώνεται. Ο λόγος είναι ότι άλλοι επικρίνουν ή κατακρίνουν τις επιλογές τους.
Ο καθηγητής Howell αναφέρει χαρακτηριστικά: «Είμαι οπαδός του μπέιζμπολ. Αν μου πείτε, ξόδεψε χρήματα σε μια υπηρεσία και αγοράσω εισιτήρια για ένα παιχνίδι μπέιζμπολ τότε συμπεριφέρομαι αυθεντικά σε σχέση με την προσωπικότητά μου. Αυτό πιθανόν να με κάνει χαρούμενο. Ωστόσο, δεν είμαι τύπος που πάει σε μουσεία τέχνης. Αν αγόραζα εισιτήρια για κάποιο μουσείο τέχνης θα ήταν μια πολύ σωστή επιλογή ως εμπειρία. Όμως, επειδή κάτι τέτοιο δεν είναι συμβατό με την προσωπικότητά μου, δε θα ήμουν ευχαριστημένος».
Η σχέση ανάμεσα στις αγορές βιωματικών εμπειριών και στην ευτυχία είχαν μελετηθεί επαρκώς. Όμως ο Howell επισημαίνει ότι περιορισμένος αριθμός ερευνών έχει εξετάσει τις κατηγορίες των ανθρώπων που νιώθουν ότι δεν ωφελούνται καθόλου από αυτές. Ο Howell και οι συνεργάτες του διεξήγαν μελέτη σε καταναλωτές. Ήθελαν να διαπιστώσουν αν υπάρχουν παράγοντες ικανοί να περιορίσουν τον ενθουσιασμό που μπορεί να προέρχεται από αγορές βιωματικών εμπειριών.
ΟΙ ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ ΒΡΗΚΑΝ ΠΩΣ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΟΥ ΞΟΔΕΥΑΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ, ΔΕΝ ΕΞΕΦΡΑΖΑΝ ΕΝΘΟΥΣΙΑΣΜΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ ΖΩΗΣ. ΔΕΝ ΕΝΙΩΘΑΝ ΠΩΣ ΑΓΟΡΑΖΑΝ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΕΞΕΦΡΑΖΕ, ΠΟΥ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ.
Η Jia Wei Zhang εξηγεί ότι η αγορά βιωματικών εμπειριών δεν ταυτίζεται με την αύξηση του αισθήματος της χαράς. Ειδικά όταν δεν λαμβάνονται υπόψη η ιδιοσυγκρασία και οι προτιμήσεις του αγοραστή. Σύμφωνα με τη Zhang οι λόγοι για τους οποίους κάποιος κάνεις τέτοιου είδους αγορές που δεν αντιστοιχούν στις συνήθεις του επιλογές σχετίζονται με την επιθυμία της κοινωνικής αποδοχής και της κοινωνικοποίησης.
Αγορές και αυθεντικότητα
Πράγματι, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η εγγύτητα που νιώθουν οι καταναλωτές με τους φίλους ή με την οικογένειά τους αυξάνεται μετά από μια αγορά κάποιας βιωματικής εμπειρίας. Ωστόσο, αυτό το αίσθημα της εγγύτητας δεν είναι ικανό να εκμηδενίσει εκείνο της μη αυθεντικότητας απέναντι στον εαυτό. Κι έτσι δεν αναπτύσσεται κάποιο αίσθημα ικανοποίησης ή και χαράς.
Ο καθηγητής Howell συνοψίζει: «Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους κάποιος κάνει μια αγορά. Αλλά, αν το κάνει κυρίως για να νιώσει περισσότερη ευτυχία, καλύτερα να αγοράσει κάποια υπηρεσία που να ταιριάζει την προσωπικότητά του». Πηγή: Κοινοτικό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, Η.Π.Α
Δείτε και άλλα ενδιαφέροντα άρθρα:
Ποτέ μην ξεχάσεις το καλό που σου έκαναν – Χόρχε Μπουκάι
“Η κρίση”, κατά τον Albert Einstein
Δον Κιχώτης – Σύμβολο ενός ονειροπόλου ή ενός τρελού;
Είσαι απογοητευμένος; Ζήτα βοήθεια από τον Σενέκα
Τρως χυλόπιτα; Ζήτα βοήθεια από τον Σοπενχάουερ
